Nowotwory mózgu i przerzuty do mózgu: wpływ na funkcjonowanie poznawcze i rola psychoonkologii

Wprowadzenie

Nowotwory zlokalizowane w obrębie mózgu oraz przerzuty do mózgu to poważne schorzenia, które wpływają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na funkcjonowanie poznawcze i emocjonalne pacjentów. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nowotwory mózgu, jak rozpoznawać zmiany w funkcjonowaniu poznawczym u chorych, jakie metody diagnostyczne i terapeutyczne są dostępne, a także jaki jest zakres pomocy psychoonkologicznej. Wszystko to w kontekście opieki, którą zapewnia Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie.

1. Czym są nowotwory mózgu i przerzuty do mózgu?

Nowotwory mózgu to nieprawidłowe, złośliwe lub łagodne guzy rozwijające się w tkankach mózgu lub oponach mózgowych. Mogą mieć różne pochodzenie:

• Guzy pierwotne mózgu – rozwijają się bezpośrednio w obrębie mózgu lub struktur okołomózgowych. Przykłady to glejaki, oponiaki czy gwiaździaki.

• Przerzuty do mózgu – to wtórne ogniska nowotworowe, które powstają na skutek rozprzestrzenienia się komórek nowotworowych z innych narządów (np. płuc, piersi, nerki).

Przerzuty do mózgu stanowią około 20-40% wszystkich guzów mózgu i są wyzwaniem klinicznym ze względu na różnorodność pierwotnych nowotworów oraz różnice w leczeniu.

Objawy nowotworów mózgu

Zmiany w obrębie mózgu mogą powodować różne objawy, zależne od lokalizacji guza i jego wielkości:

• Bóle głowy, szczególnie poranne

• Zaburzenia widzenia i mowy

• Osłabienie mięśniowe, niedowłady

• Napady padaczkowe

• Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej

• Zmiany w zachowaniu i funkcjonowaniu poznawczym

2. Wpływ nowotworów mózgu i przerzutów na funkcjonowanie poznawcze

Funkcjonowanie poznawcze to zbiór zdolności umysłowych, takich jak pamięć, uwaga, koncentracja, myślenie, rozumienie, język i zdolność do podejmowania decyzji. Nowotwory mózgu mogą negatywnie wpływać na te funkcje na kilka sposobów:

Mechanizmy zaburzeń poznawczych

• Bezpośredni wpływ guza na tkankę mózgową – ucisk lub niszczenie obszarów mózgu odpowiedzialnych za pamięć, język czy koncentrację.

• Obrzęk mózgu – nacisk otaczających tkanek może prowadzić do pogorszenia funkcji neurologicznych.

• Leczenie onkologiczne – radioterapia i chemioterapia mogą powodować tzw. „mgłę mózgową” (chemobrain), czyli czasowe lub trwałe zaburzenia funkcji poznawczych.

• Przerzuty wieloogniskowe – rozsiane zmiany w mózgu znacznie obciążają jego funkcje.

Najczęstsze objawy poznawcze u pacjentów

• Problemy z pamięcią krótkotrwałą i długotrwałą

• Zaburzenia uwagi i koncentracji

• Trudności w planowaniu i organizacji działań

• Problemy z rozumieniem mowy lub wyrażaniem myśli

• Zmniejszona szybkość przetwarzania informacji

3. Diagnostyka nowotworów mózgu i ocena funkcji poznawczych

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie i współpracujących ośrodkach partnerskich dysponujemy nowoczesnymi metodami diagnostycznymi, które pozwalają na dokładne rozpoznanie i ocenę zaawansowania choroby.

Metody obrazowe

• Rezonans magnetyczny (MRI) – podstawowe badanie do wykrywania guzów mózgu i przerzutów. Umożliwia ocenę lokalizacji, rozmiaru i charakteru zmiany.

• Tomografia komputerowa (TK) – stosowana u pacjentów, którzy nie mogą mieć MRI, lub do szybkiej oceny urazów i krwotoków.

• Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) – pozwala ocenić metabolizm guza i różnicować zmiany nowotworowe od pozostałości po leczeniu.

Ocena funkcji poznawczych

W celu pełnej oceny funkcjonowania poznawczego pacjentów prowadzimy szczegółowe testy neuropsychologiczne, które obejmują:

• Testy pamięci

• Testy uwagi i koncentracji

• Ocena funkcji wykonawczych (planowanie, rozwiązywanie problemów)

• Badania mowy i języka

Ocena ta jest kluczowa, aby dobrać indywidualny plan rehabilitacji i wsparcia psychoonkologicznego.

4. Leczenie nowotworów mózgu i przerzutów w Onkolmed

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie oferujemy kompleksowe leczenie nowotworów mózgu, obejmujące współpracę specjalistów: onkologów, neurochirurgów, radioterapeutów, neurologów oraz psychoonkologów.

Neurochirurgia

• Usunięcie guza lub zmniejszenie jego rozmiarów metodami mikrochirurgicznymi z wykorzystaniem nowoczesnej neuronawigacji.

• Biopsja stereotaktyczna w celu potwierdzenia rozpoznania histopatologicznego.

Radioterapia

• Radioterapia konformalna i stereotaktyczna – precyzyjne napromienianie guza, minimalizujące uszkodzenie zdrowych tkanek mózgu.

• Radioterapia całego mózgu stosowana w przypadku licznych przerzutów.

Chemioterapia

• Stosowana w wybranych nowotworach, szczególnie glejakach.

• Terapie celowane i immunoterapia – nowoczesne metody leczenia dostosowane do typu nowotworu.

Opieka neurologiczna

• Leczenie objawowe (przeciwdrgawkowe, przeciwwysiękowe).

5. Psychoonkologia – wsparcie dla pacjentów i rodzin

Diagnoza i leczenie nowotworu mózgu to ogromne wyzwanie emocjonalne. Zaburzenia poznawcze, zmiany w osobowości i funkcjonowaniu społecznym wpływają na jakość życia pacjenta i jego bliskich. Psychoonkologia to dziedzina medycyny, która wspiera pacjentów i rodziny w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi i psychospołecznymi związanymi z chorobą.

Zakres pomocy psychoonkologicznej w Onkolmed

• Psychoterapia indywidualna i grupowa dla pacjentów z zaburzeniami nastroju, lękiem i depresją.

• Wsparcie dla rodzin – poradnictwo i terapia dla bliskich pacjenta.

• Pomoc w adaptacji do zmian poznawczych i emocjonalnych.

• Techniki relaksacyjne i trening radzenia sobie ze stresem.

Dzięki wsparciu psychoonkologicznemu pacjenci lepiej radzą sobie z leczeniem, poprawiają jakość życia i zmniejszają objawy depresji i lęku.

6. Dlaczego warto wybrać Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie?

Onkolmed to nowoczesny, prywatny ośrodek onkologiczny w Warszawie, w którym doświadczeni specjaliści dbają o kompleksową opiekę nad pacjentami z nowotworami mózgu. Nasz zespół tworzą:

• Onkolodzy – specjaliści od leczenia nowotworów.

• Neurochirurdzy – wykonujący precyzyjne operacje mózgu.

• Radioterapeuci – eksperci od nowoczesnej radioterapii.

• Neurolodzy – diagnozują i wspierają funkcje neurologiczne i poznawcze.

• Psychoonkolodzy – oferujący wsparcie emocjonalne i terapię.

Dysponujemy najnowocześniejszym sprzętem diagnostycznym i leczniczym, co pozwala nam na indywidualne podejście do każdego pacjenta.

7. Zaproszenie do konsultacji i badań

Jeśli Ty lub Twoi bliscy zauważyliście niepokojące objawy neurologiczne, zaburzenia pamięci, koncentracji czy zmiany zachowania, nie zwlekaj. Zapraszamy na konsultacje do Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie, gdzie nasi specjaliści przeprowadzą dokładną diagnostykę i dobiorą najlepszy plan leczenia.

Umów się na wizytę już dziś:

• Onkolodzy, neurochirurdzy, neurolodzy i psychoonkolodzy czekają, by pomóc Ci w walce z chorobą.

• Kompleksowa diagnostyka – rezonans magnetyczny, tomografia, badania neuropsychologiczne.

• Indywidualne programy terapeutyczne i wsparcie psychologiczne.

Źródła

1. Ostrom QT, et al. CBTRUS Statistical Report: Primary Brain and Other Central Nervous System Tumors Diagnosed in the United States in 2014-2018. Neuro Oncol. 2021.

2. Wen PY, et al. Glioblastoma in adults: diagnosis, treatment, and prognosis. Lancet. 2020.

3. Brown PD, et al. Cognitive function after radiotherapy for brain metastases. J Clin Oncol. 2016.

4. Meyers CA, et al. Cognitive and psychological effects of chemotherapy and radiation therapy for brain tumors. J Neurooncol. 2017.

5. National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Guidelines for Central Nervous System Cancers, 2023.

6. J. E. Grant et al., Psychooncology: A Comprehensive Guide to Psychological Care in Cancer, 2022.