Rola badania histopatologicznego w diagnostyce nowotworów

Krótkie podsumowanie

Badanie histopatologiczne stanowi fundament diagnostyki onkologicznej, pozwalając na pewne rozpoznanie nowotworu, określenie jego typu, stopnia złośliwości (grading) oraz zakresu naciekania (staging). Procedura obejmuje pobranie materiału tkankowego lub komórkowego (biopsja gruboigłowa, wycinek chirurgiczny) oraz jego preparatykę w laboratorium, w tym klasyczne barwienie HE, immunohistochemię i badania molekularne. Wyniki badania histopatologicznego mają kluczowe znaczenie dla wyboru optymalnej terapii – chirurgicznej, chemioterapeutycznej czy radioterapeutycznej – i wpływają na rokowanie pacjenta. W artykule omówimy szczegółowo: definicję badania, etapy procedury, metody diagnostyczne i lecznicze dostępne w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie oraz rolę poszczególnych specjalistów.

1. Wprowadzenie do badania histopatologicznego

Badanie histopatologiczne to mikroskopowa analiza tkanki lub komórek pobranych od pacjenta, która pozwala na ostateczne rozpoznanie nowotworu. Pomimo rozwoju zaawansowanej diagnostyki obrazowej (TK, MRI, PET-CT), bez wyniku histopatologii nie jest możliwe rozpoczęcie leczenia onkologicznego. Dzięki analizie morfologicznej i molekularnej patolog dokładnie określa rodzaj nowotworu, jego podtyp, stopień złośliwości oraz obecność kluczowych markerów, co bezpośrednio wpływa na wybór schematu terapeutycznego.

2. Definicja i zakres badania histopatologicznego

2.1. Cel badania

Cel badania histopatologicznego to przede wszystkim potwierdzenie obecności komórek nowotworowych oraz określenie ich charakterystyki morfologicznej i molekularnej. Do najważniejszych kwestii należy zaliczyć:

• Rozpoznanie histologicznego typu guza (np. gruczolakorak, rak płaskonabłonkowy).

• Grading – ocena stopnia złośliwości w skali 1–3.

• Staging – ocena zaawansowania choroby oraz naciekania otaczających tkanek i naczyń limfatycznych.

• Ocena marginesów chirurgicznych oraz cech rokowniczych, takich jak martwica czy obecność nacieku limfocytarnego.

2.2. Zakres procedury

Badanie histopatologiczne obejmuje:

1. Pobranie materiału – najczęściej biopsja gruboigłowa, wycinek chirurgiczny, cytologia złuszczeniowa.

2. Utrwalenie – najczęściej 10% formalina, rzadziej alkohol lub zamrożenie dla badań receptorów hormonalnych.

3. Preparatyka – zatapianie w parafinie, skrawki mikrotomowe, barwienie hematoksyliną i eozyną.

4. Analiza mikroskopowa i molekularna – barwienia immunohistochemiczne, testy FISH, PCR dla identyfikacji mutacji.

3. Etapy pobierania i przygotowania materiału

3.1. Biopsja i wycinki chirurgiczne

Materiał do badania uzyskuje się metodą biopsji cienko- lub gruboigłowej, a przy zmianach dużych lub trudnych do oceny także chirurgicznie. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna wykonujemy biopsje pod kontrolą USG, tomografii komputerowej lub bronchoskopii (w przypadku zmian płucnych).

3.2. Utrwalenie materiału

Bezpośrednio po pobraniu materiał powinien być utrwalony w 10% formalinie i prawidłowo oznaczony, co zapobiega artefaktom i błędom diagnostycznym. W badaniach receptorowych stosuje się metodę zamrożeniową, aby zachować antygeny w tkance.

4. Techniki histopatologiczne

4.1. Barwienie standardowe (HE)

Barwienie hematoksyliną i eozyną (HE) umożliwia ocenę architektury tkanki, morfologii komórek i podstawowych cech nowotworu.

4.2. Immunohistochemia

Próby immunohistochemiczne polegają na użyciu przeciwciał wiążących się z konkretnymi markerami (np. HER2, ER/PR w raku piersi). Ich poziom ekspresji decyduje o kwalifikacji do terapii celowanych (trastuzumab, inhibitory kinaz).

4.3. Badania molekularne

Analizy mutacji genowych (np. EGFR w raku płuca, KRAS w raku jelita grubego) prowadzi się metodami FISH, PCR oraz sekwencjonowania następnej generacji. Wyniki te pozwalają na dobór terapii ukierunkowanej molekularnie.

5. Grading i staging – znaczenie kliniczne

5.1. Grading

Stopień różnicowania komórek (G1–G3) koreluje z agresywnością guza i istotnie wpływa na rokowanie pacjenta.

5.2. Staging

Ocena zaawansowania (TNM) obejmuje wielkość guza (T), obecność przerzutów w węzłach chłonnych (N) oraz odległe przerzuty (M). Dokładny staging determinuje wybór schematu leczenia (operacja, chemioterapia, radioterapia).

6. Specjaliści zaangażowani w diagnostykę

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie kluczową rolę odgrywają:

• Patomorfolog – wykonuje i interpretuje badanie histopatologiczne.

• Onkolog – planuje terapię na podstawie wyników histopatologii.

• Chirurg onkolog – wykonuje biopsję i zabiegi resekcyjne, współpracując z patomorfologiem w trybie śródoperacyjnym.

• Radiolog – wspomaga obrazowanie, pozwalając na precyzyjne prowadzenie biopsji pod kontrolą USG, TK.

• Chemioterapeuta i radioterapeuta – planują leczenie uzupełniające i celowane na podstawie wyników molekularnych i immunohistochemicznych.

7. Diagnostyka i leczenie w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

W Onkolmed oferujemy:

• Biopsje pod kontrolą obrazowania (USG).

• Badania histopatologiczne wykonywane w laboratorium referencyjnym z szybkim czasem realizacji.

• Immunohistochemię i badania molekularne dzięki współpracy z wiodącymi ośrodkami badawczymi.

• Konsultacje zespołowe (tumor board) z udziałem onkologa, chirurga, radioterapeuty, chemioterapeuty oraz patomorfologa w celu indywidualizacji terapii.

8. Zaproszenie na konsultacje i badania

Drodzy Czytelnicy, jeśli potrzebujecie Państwo profesjonalnej diagnostyki onkologicznej, serdecznie zapraszamy na konsultacje i badania histopatologiczne w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie. Nasz zespół doświadczonych specjalistów zadba o szybkie i precyzyjne rozpoznanie, a kompleksowa opieka umożliwi wdrożenie najbardziej skutecznego leczenia.

Zadzwoń już dziś lub odwiedź naszą stronę internetową, by umówić się na wizytę i badania.

9. Bibliografia

1. Zwrotnikraka.pl, „Badanie histopatologiczne guza nowotworowego” (2020)

2. Olksosnowiec.pl, „Czym jest badanie histopatologiczne? Klucz do diagnozy nowotworów” (luty 2025)

3. Wyleczrakapiersi.pl, „Rola patomorfologa w diagnostyce nowotworów”

4. Medicover.pl, „Diagnostyka nowotworów”

5. Diag.pl, „Badanie histopatologiczne – przebieg i przygotowanie”

6. MP.pl, „Jak rozpoznaje się nowotwór?”

7. Lekarzebezkolejki.pl, „Badanie histopatologiczne – czym jest i kiedy się je zleca?” (2023)

8. Consilio.pl, „Badanie histopatologiczne w chorobach płuc”

9. Pielegniarkabyc.pl, „Rola badania histopatologicznego”

10. Glospacjenta.pl, „Rola patomorfologii w diagnostyce onkologicznej”