Radioterapia perioperacyjna w leczeniu nowotworów układu pokarmowego

Czym jest radioterapia perioperacyjna?

Radioterapia perioperacyjna to podanie naświetlań przed zabiegiem chirurgicznym (radioterapia neoadiuwantowa), w trakcie jego trwania (wewnątrzoperacyjna IORT) lub po operacji (radioterapia adiuwantowa) w celu zmniejszenia masy guza, zwiększenia kontroli miejscowej choroby i poprawy wyników leczenia.

Radioterapia neoadiuwantowa

Radioterapia neoadiuwantowa (przedoperacyjna) łączy się często z chemioterapią, co pozwala na zmniejszenie wielkości guza i ułatwia radykalny zabieg chirurgiczny. W raku odbytnicy standardem jest naświetlanie w dawce 45–50 Gy w 25–28 frakcjach, często z dodatkowym „boostem” 5,4 Gy przed resekcją. W badaniu TOPGEAR dodanie radioterapii do chemioterapii perioperacyjnej w raku żołądka i złącza wpustowo-przełykowego poprawiło odsetek całkowitej odpowiedzi patologicznej, choć nie wpłynęło znacząco na całkowite przeżycie.

Radioterapia wewnątrzoperacyjna (IORT)

IORT polega na naświetlaniu pozostałości guza lub loży chirurgicznej w trakcie zabiegu, co pozwala na precyzyjne skierowanie dawki na obszar ryzyka, jednocześnie ograniczając ekspozycję okolicznych tkanek. W raku trzustki IORT poprawia kontrolę miejscową i może wydłużyć przeżycie, przy zachowaniu akceptowalnego profilu toksyczności.

Radioterapia adiuwantowa

Pooperacyjna radioterapia adiuwantowa ma na celu wyeliminowanie mikroskopowych pozostałości nowotworu i zmniejszenie ryzyka nawrotu miejscowego. W raku żołądka stosuje się ją zazwyczaj w skojarzeniu z chemioterapią, zwłaszcza po resekcji z marginesami R1 lub w przypadku zaawansowanego T3–T4.

Wskazania do radioterapii perioperacyjnej w nowotworach układu pokarmowego

Rak odbytnicy

• Wskazania: zaawansowane guzy T3–T4 lub dodatnie węzły chłonne
• Korzyści: zmniejszenie śmiertelności z przyczyn nowotworowych, lepsza możliwość oszczędzania zwieraczy.

Rak trzustki

• Wskazania: guzy marginesowo położone przy dużych naczyniach lub po R1
• Korzyści: poprawa kontroli miejscowej, potencjalne wydłużenie przeżycia.

Rak żołądka

• Wskazania: cechy makroskopowego zaawansowania (T3–T4), marginesy R1
• Korzyści: redukcja ryzyka wznowy, szczególnie w topografii przestrzeni retrogastralnej.

Diagnostyka w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

1. Markery nowotworowe (CEA, CA 19-9) – monitorowanie odpowiedzi na leczenie.

Metody leczenia dostępne w Onkolmed i u naszych specjalistów

• Radioterapia z modulacją intensywności (IMRT/VMAT) – precyzyjne kształtowanie dawki, ochrona tkanek krytycznych.

• Intraoperacyjna radioterapia (IORT) – wykonywana przez doświadczony zespół radioterapeutów i chirurgów onkologicznych.

• Chemioterapia perioperacyjna – współpraca onkologa klinicznego z chemioterapeutą; schematy FLOT, XELOX w raku żołądka; 5-FU/oxaliplatyna w raku odbytnicy.

• Opieka chirurgiczna – wysokospecjalistyczne zabiegi resekcyjne prowadzone przez chirurgów onkologów.

Zaproszenie do konsultacji

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach leczenia radioterapią perioperacyjną w nowotworach układu pokarmowego – zapraszamy na konsultacje i badania w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie.

Źródła

1. ESMO Clinical Practice Guidelines: Rectal Cancer

2. Intraoperative Radiotherapy for Resectable Pancreatic Cancer – PMC9086690

3. Clinical Practice Guideline – Gastric Cancer, ESMO

4. NEJM: Preoperative Chemoradiotherapy for Resectable Gastric Cancer

5. OncLive: TOPGEAR Trial Results

6. ESMO Guidelines Rectal Cancer Slideset

7. Experts' Consensus on IORT for Pancreatic Cancer

8. PMC: IORT Improves Outcomes in Resectable Pancreatic Cancer

9. ESMO Clinical Practice Guidelines for Gastric Cancer, Ann Oncol

10. Nature Reviews: Preoperative Chemo-Radiotherapy Decision Making

11. ScienceDirect: Interfractional Stomach Motion in RT

12. ESMO CPG Gastrointestinal Cancers Overview

13. ScienceDirect: Rectal Cancer Management Algorithms

14. Cancer Biomed Early 2025: IORT Safety and Efficacy Meta-Analysis

15. IntraOp.com: Electron IORT in Pancreatic Cancer