Chemioterapia neoadiuwantowa w leczeniu nowotworów układu pokarmowego

Podsumowanie

Chemioterapia neoadiuwantowa to leczenie systemowe podawane przed operacją, mające na celu zmniejszenie masy guza, poprawę możliwości resekcji oraz eliminację mikroprzerzutów w nowotworach układu pokarmowego. Najczęściej stosowane schematy to FLOT w raku żołądka i wpustu, epirubicyna-cisplatyna-fluorouracyl (ECF/ECX) wg protokołu MAGIC oraz oxaliplatin–fluoropyrimidine w raku jelita grubego czy FOLFIRINOX w raku trzustki. Diagnostyka obejmuje endoskopię z EUS, tomografię komputerową (CT), rezonans magnetyczny (MRI) oraz PET-CT, co pozwala na dokładne określenie stopnia zaawansowania choroby. Zalety leczenia neoadiuwantowego to istotne obniżenie stopnia zaawansowania patologicznego (downstaging), wyższy odsetek zabiegów R0 oraz poprawa przeżycia, jednak wiąże się także z możliwością wystąpienia działań niepożądanych. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie interdyscyplinarny zespół specjalistów – onkologów, chirurgów, gastroenterologów, radiologów i radioterapeutów – zapewnia kompleksową opiekę diagnostyczną i terapeutyczną. Zachęcamy do konsultacji i badań w naszym ośrodku.

Co to jest chemioterapia neoadiuwantowa?

Chemioterapia neoadiuwantowa polega na podaniu leków cytostatycznych przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, aby zmniejszyć wielkość guza i zwiększyć szanse na radykalną resekcję.
Mechanizm działania obejmuje niszczenie proliferujących komórek nowotworowych oraz eliminację komórek odpornych, co może prowadzić do obniżenia mikrorozsiągnięć i kontrolowania choroby systemowej.
Główne cele leczenia to poprawa odsetka przeżycia, zwiększenie odsetka resekcji R0 oraz redukcja ryzyka nawrotu choroby po operacji.

Wskazania w nowotworach układu pokarmowego

Rak przełyku i wpustu

W raku przełyku i wpustu chemioterapia neoadiuwantowa bywa łączona z radioterapią (CROSS), ale sama chemioterapia daje korzyści w redukcji guza i poprawie stanu ogólnego przed zabiegiem.

Rak żołądka

Standardem staje się schemat FLOT (5-FU, leucovorin, oxaliplatin, docetaxel) podawany przed i po operacji, co zwiększa przeżycie całkowite i odsetek patologicznych odpowiedzi.
Protokoły te oparte są na wynikach badań FLOT4, MAGIC i CRITICS, które potwierdzają przewagę perioperacyjnej chemioterapii nad samą operacją.

Rak jelita grubego

Neoadiuwantowa chemioterapia oksaliplatyna-fluoropyrimidyna stosowana w zaawansowanym raku jelita grubego pozwala na istotne histopatologiczne zmniejszenie guza i lepsze wyniki leczenia pooperacyjnego.
ESMO rekomenduje jej zastosowanie u chorych z guzem zlokalizowanym poniżej promontorium wymagającym radykalnej operacji.

Rak trzustki

W raku trzustki borderline resectable i resectable coraz częściej wykorzystuje się schemat neoadiuwantowy FOLFIRINOX, który wykazuje wyższy odsetek resekcji R0 i poprawę przeżycia.
Metaanaliza wykazała, że całkowita terapia neoadiuwantowa z FOLFIRINOX przynosi znaczące korzyści w zakresie odpowiedzi patologicznej.

Metody diagnostyczne przed chemioterapią neoadiuwantową

Endoskopia i EUS

Endoskopia z ultrasonografią endoskopową (EUS) pozwala na dokładne określenie głębokości nacieku i zajęcia węzłów chłonnych, co jest kluczowe przy kwalifikacji do chemioterapii neoadiuwantowej.

Tomografia komputerowa (CT)

CT z kontrastem umożliwia ocenę przerzutów odległych oraz stopnia zaawansowania miejscowego, istotnego dla planowania leczenia perioperacyjnego.

Rezonans magnetyczny (MRI)

MRI, zwłaszcza w raku odbytnicy, wykazuje przewagę nad PET-CT w predykcji odpowiedzi na chemioterapię neoadiuwantową, co pomaga w indywidualizacji terapii.

PET-CT

PET-CT ocenia metabolizm guza i wykrywa przerzuty drobnokomórkowe, co pozwala uniknąć niepotrzebnych zabiegów u chorych z niekorzystną odpowiedzią.

Badania laboratoryjne i markery

Oznaczenie markerów onkologicznych (CEA, CA19-9) oraz ocena parametrów ogólnych (morfologia, biochemia) jest elementem wstępnej oceny stanu chorego przed terapią neoadiuwantową.

Schematy chemioterapii neoadiuwantowej w Onkolmed

FLOT w raku żołądka i wpustu

Schemat obejmuje docetaksel, oksaliplatynę, leucovorin i 5-FU, podawane co 2 tygodnie przez 4 cykle przed operacją, co skutkuje wysokim odsetkiem patologicznych odpowiedzi.

ECF/ECX wg protokołu MAGIC

Epirubicyna, cisplatyna i fluorouracyl (lub kapecytabina) w 3 cyklach przed i po operacji, co potwierdzono w badaniu MAGIC.

Oxaliplatin–fluoropyrimidine w raku jelita grubego

6–8 tygodni chemioterapii oksaliplatyna-5-FU przed zabiegiem, poprawiającej histopatologiczne wyniki i kontrolę choroby po 2 latach.

FOLFIRINOX w raku trzustki

Indukcyjna chemia z oksaliplatyną, irinotekanem, leucovorin i 5-FU, często uzupełniana chemioradioterapią, co zwiększa resekcyjność i poprawia odległe wyniki leczenia.

Rola interdyscyplinarnego zespołu specjalistów w Onkolmed

W naszym Ośrodku pracują:

• Onkolog kliniczny – kwalifikacja do chemioterapii i monitorowanie terapii

• Chirurg onkologiczny – planowanie i wykonanie zabiegu resekcyjnego

• Radiolog – ocena obrazowa (CT, MRI, PET-CT)

• Radioterapeuta – w razie potrzeby uzupełnienie leczenia radioterapią

• Patolog – ocena materiału przed- i pooperacyjnego (PMC)

• Pielęgniarka onkologiczna – wsparcie i edukacja pacjenta

Korzyści i ryzyka chemioterapii neoadiuwantowej

Korzyści

• Obniżenie stopnia zaawansowania guza (downstaging)

• Zwiększenie odsetka resekcji R0

• Poprawa przeżycia całkowitego i wolnego od progresji

Potencjalne działania niepożądane

• Nudności, wymioty, neutropenia, neuropatia

• Ryzyko opóźnienia operacji z powodu toksyczności

Zaproszenie na konsultacje i badania w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie

Zapraszamy Państwa do Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie na konsultacje dotyczące chemioterapii neoadiuwantowej oraz kompleksowe badania diagnostyczne. Nasz zespół specjalistów zapewni indywidualne podejście, oparte na najnowszych standardach ESMO i badaniach klinicznych. Aby umówić wizytę, prosimy o kontakt przez naszą stronę internetową lub telefonicznie.

Źródła

1. Academic OUP. Select updates from ASCO and ESMO 2024 for gastrointestinal cancer care

2. PMC NCBI. Impact of neoadjuvant FLOT treatment of advanced gastric and GEJ cancer

3. NEJM. Perioperative Chemotherapy versus Surgery Alone (MAGIC trial)

4. ESMO.org. Neoadjuvant oxaliplatin-fluoropyrimidine chemotherapy in operable colon cancer

5. Lancet Gastroenterology. Neoadjuvant FOLFIRINOX in resectable pancreatic cancer

6. PMC NCBI. Preoperative EUS vs. PET-CT evaluation

7. PMC NCBI. Imaging in Gastric Cancer: CT, MRI, PET

8. PMC NCBI. Total neoadjuvant FLOT before surgery

9. Nature Communications. FLOT vs SOX trial in gastric cancer

10. JAMA Oncology. Total neoadjuvant therapy with FOLFIRINOX

11. Frontiers in Oncology. MRI vs FDG-PET in rectal cancer

12. ESMO Clinical Practice Guidelines: Gastric Cancer

13. ESMO Clinical Practice Guidelines: Localised Colon Cancer

14. JGO AME Groups. MAGIC and FNCLCC/FFCD trials

15. JMA Network. Effect of neoadjuvant chemo followed by surgery