Hemikolektomia prawostronna/lewostronna w leczeniu raka jelita grubego

Streszczenie

Hemikolektomia prawostronna i lewostronna to chirurgiczne procedury usunięcia odpowiednio prawej lub lewej połowy jelita grubego, stosowane w leczeniu raka okrężnicy. Zabiegi te różnią się wskazaniami, techniką chirurgiczną oraz profilem powikłań, jednak ich celem jest całkowite usunięcie guza wraz z odpowiednim marginesem tkankowym i regionalnymi węzłami chłonnymi. Współczesne standardy opierają się na minimalnie inwazyjnych metodach, takich jak laparoskopia czy robotyka, w połączeniu z protokołem ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) dla szybszej rekonwalescencji. Po zabiegu często wskazana jest chemioterapia uzupełniająca (adjuwantowa) w schematach FOLFOX lub CAPOX, dostosowana do stadium choroby i czynników ryzyka nawrotu. Nowoczesne badania kliniczne, takie jak IDEA czy FOxTROT, optymalizują czas trwania terapii i miejsce chemioterapii przedoperacyjnej. Diagnostyka opiera się na kolonoskopii z biopsją, badaniach obrazowych (TK, MRI, PET/CT) oraz oznaczaniu markera CEA. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie zabiegi prowadzą doświadczeni chirurdzy onkologiczni, onkolodzy kliniczni, radiolodzy, chemioterapeuci i radioterapeuci, oferując pełen zakres diagnostyki i leczenia zgodny z najnowszymi wytycznymi.

1. Wprowadzenie do leczenia chirurgicznego raka jelita grubego

Rak jelita grubego to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie, z istotną śmiertelnością bez odpowiedniego leczenia. W przypadkach guzów zlokalizowanych w okolicy kątnicy, wstępnicy lub zgięcia wątrobowego stosuje się hemikolektomię prawostronną, natomiast w guzach lewego zgięcia, zstępnicy i esicy – hemikolektomię lewostronną.

2. Definicja i rodzaje hemikolektomii

2.1. Hemikolektomia prawostronna

Hemikolektomia prawostronna polega na resekcji kątnicy, wstępnicy oraz części poprzecznicy wraz z odpowiednimi węzłami chłonnymi.

2.2. Hemikolektomia lewostronna

Hemikolektomia lewostronna obejmuje usunięcie fragmentu okrężnicy zstępującej, esicy i części poprzecznicy, ponownie z limfadenektomią.

3. Wskazania do zabiegu

1. Lokalizacja guza: kątnica, wstępnica, zgięcie wątrobowe (prawostronna) lub zgięcie śledzionowe, zstępnica, esica (lewostronna).

2. Stadium choroby: guzy T1–T3 z lub bez przerzutów do węzłów chłonnych (N0–N2), przy braku rozsianego przerzutowania (M0).

3. Stan ogólny pacjenta: zdolność do tolerancji zabiegu i znieczulenia.

4. Metody diagnostyczne

4.1. Kolonoskopia z biopsją

Podstawowe badanie endoskopowe umożliwiające wizualizację guza i pobranie wycinków do oceny histopatologicznej.

4.2. Badania obrazowe

• Tomografia komputerowa (TK) – ocena lokalnego zaawansowania i wykrywanie przerzutów do wątroby, płuc, węzłów chłonnych.

• Rezonans magnetyczny (MRI) – szczególnie przydatny w ocenie miękkotkankowych przerzutów w wątrobie i miednicy.

• PET/CT – łączy cechy PET i CT, ocenia czynność guza i ewentualne odległe przerzuty.

4.3. Markery nowotworowe

Oznaczanie poziomu antygenu karcinoembrionalnego (CEA) we krwi pomaga w monitorowaniu odpowiedzi na leczenie i wykrywaniu nawrotów. (Informacje o Raku)

5. Przygotowanie do zabiegu i protokół ERAS

Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) to zestaw wytycznych minimalizujących stres operacyjny, poprawiających gojenie i skracających czas hospitalizacji. Do elementów ERAS należą optymalizacja żywienia, unikanie długiego głodzenia, wczesna mobilizacja i umiarkowana kontrola bólu.

6. Techniki chirurgiczne

6.1. Chirurgia otwarta

Klasyczna laparotomia, nadal stosowana przy bardzo zaawansowanych guzach lub trudnej anatomii.

6.2. Laparoskopia

Minimalnie inwazyjna metoda, z mniejszym bólem pooperacyjnym, szybszą rekonwalescencją i krótszym pobytem w szpitalu, porównywalnymi wynikami onkologicznymi do chirurgii otwartej.

6.3. Chirurgia robotyczna

Zapewnia większą precyzję cięć i zszyć, korzystna w trudno dostępnych miejscach, ale wymaga wyspecjalizowanego zespołu i droższego sprzętu.

7. Przebieg zabiegu

1. Znieczulenie ogólne i przygotowanie pola operacyjnego.

2. Mobilizacja jelita grubego od zgięcia wątrobowego/śledzionowego do miejsca resekcji.

3. Podwiązanie naczyń z naczyniami chłonnymi centralnie przy aorcie lub tętnicy krezkowej.

4. Resekcja chorego odcinka jelita i rekonstrukcja ciągłości przewodu pokarmowego zespoleniem jelitowo-jelitowym.

5. Kontrola hemostazy, założenie drenażu (opcjonalne), zamknięcie powłok.

8. Leczenie uzupełniające (adjuwantowe)

8.1. Schematy chemioterapeutyczne

Standardem jest 6-miesięczna chemioterapia z oksaliplatyną i fluoropirymidyną (FOLFOX lub CAPOX).

8.2. Skrócenie czasu terapii – IDEA

Międzynarodowe badanie IDEA wykazało, że 3-miesięczny schemat może być nie gorszy od 6-miesięcznego u wybranych pacjentów ze względu na profil toksyczności, przy zachowaniu skuteczności.

8.3. Chemioterapia przedoperacyjna – FOxTROT

Badanie FOxTROT potwierdziło, że 6-tygodniowa terapia neoadjuwantowa zmniejsza zaawansowanie guza i poprawia wyniki 2-letniego przeżycia bez choroby.

9. Specjaliści Onkolmed Lecznica Onkologiczna

• Chirurdzy onkologiczni – przeprowadzają hemikolektomię prawostronną i lewostronną.

• Onkolodzy kliniczni – koordynują chemioterapię i leczenie systemowe.

• Radiolodzy – wykonują i opisują badania obrazowe.

• Chemioterapeuci – nadzorują podawanie chemioterapii.

• Radioterapeuci – prowadzą, jeśli konieczna, radioterapię wspomagającą (przy przypadkach granicznych).

• Pielęgniarki onkologiczne – wspomagają rekonwalescencję.

10. Diagnostyka i leczenie w Onkolmed i placówkach współpracujących

W Onkolmed oferujemy:

• Chemioterapię w komfortowych warunkach ambulatoryjnych.

• Dostęp do badań klinicznych FOxTROT, IDEA i innych.

• Współpracę z pracownią cytogenetyki i immunoterapii przy klinicznych projektach.

11. Wyniki i rokowania

Czynniki wpływające na przeżycie to stadium TNM, stopień zaawansowania guza, wykonanie kompletnej limfadenektomii oraz zastosowanie chemioterapii adjuwantowej. Całkowite 5-letnie przeżycie w stadium III wynosi około 60–70 %, a w stadium II – ponad 80 % przy optymalnej terapii.

12. Zaproszenie na konsultację

Serdecznie zapraszamy na konsultacje i badania w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie, gdzie nasz zespół specjalistów dobierze indywidualny plan diagnostyczno-leczniczy, oparty na najnowszych standardach i wynikach badań klinicznych.

Źródła

1. ESMO Clinical Practice Guidelines: Localised colon cancer

2. Cancer.org: Tests to Diagnose and Stage Colorectal Cancer

3. Laparoscopic-assisted radical left hemicolectomy (PMC)

4. ERAS® Society – Colorectal

5. NEJM: Duration of Adjuvant Chemotherapy for Stage III Colon Cancer

6. IDEA collaboration – PubMed

7. FOxTROT trial – ASCO Journals

8. ERAS implementation – PMC

9. PET/CT in staging colorectal cancer (NYU Langone)

10. ESMO Consensus Guidelines for colon cancer management

11. Laparoscopic vs. open left hemicolectomy (PMC)

12. ESMO Clinical Practice Guidelines – Localised colon cancer (Annals of Oncology)