Usuwanie znamion – kiedy jest to wskazane z punktu widzenia onkologicznego?

Znamiona, czyli niewielkie zmiany skórne, są naturalną częścią ciała i występują u większości ludzi. Większość z nich jest niegroźna, ale niektóre mogą przekształcić się w nowotwór złośliwy, zwłaszcza jeśli poddawane są czynnikom drażniącym, takim jak promieniowanie UV. Z tego powodu istotne jest monitorowanie znamion i, w razie potrzeby, ich usunięcie. W artykule wyjaśniamy, kiedy usuwanie znamion jest wskazane z punktu widzenia onkologicznego.

Jakie znamiona mogą być niebezpieczne?

Znamiona mogą mieć różne kolory, kształty i wielkości. Z punktu widzenia onkologicznego najbardziej niepokojące są te, które mogą przekształcić się w czerniaka – złośliwy nowotwór skóry. Czerniak może rozwijać się z wcześniej istniejącego znamienia lub powstać na skórze zdrowej. Zmiany, które mogą budzić niepokój, to te o nieregularnym kształcie, nierównej barwie lub rozmytych granicach. Do niepokojących cech znamion zalicza się:

• Asymetrię – jeśli jedna połowa znamienia różni się od drugiej.
• Nieregularne brzegi – szczególnie jeśli są postrzępione lub nieregularne.
• Różnorodność barw – obecność różnych odcieni, np. brązu, czerni, czerwieni, a nawet niebieskiego.
• Średnica – znamiona o średnicy większej niż 6 mm częściej wymagają kontroli.
• Ewolucję – każda zmiana w wyglądzie znamienia, np. jego szybki wzrost, zmiana koloru, świąd lub krwawienie, powinna być skonsultowana z lekarzem.

Powyższe cechy można łatwo zapamiętać dzięki metodzie „ABCDE”, którą lekarze zalecają stosować do samodzielnej kontroli znamion. 

Kiedy usunięcie znamienia jest zalecane?

Z punktu widzenia onkologicznego, usunięcie znamienia jest zalecane w kilku sytuacjach:

1. Podejrzenie czerniaka lub innego nowotworu skóry

Jeśli znamiono posiada niepokojące cechy wskazane w metodzie ABCDE, konieczna jest konsultacja lekarska. Lekarz może zlecić dermatoskopię – bezbolesne badanie znamienia w dużym powiększeniu. Jeśli wynik dermatoskopii nie jest jednoznaczny, lekarz może skierować pacjenta na usunięcie znamienia wraz z marginesem zdrowej tkanki, aby uniknąć rozprzestrzeniania się ewentualnych komórek nowotworowych.

2. Zmiany dynamiczne w obrębie znamienia

Każda zmiana w obrębie znamienia, zwłaszcza jego szybki wzrost, zmiana koloru, pieczenie, swędzenie czy krwawienie, jest sygnałem alarmowym. Znamiona mogą ulec przekształceniu z łagodnych na złośliwe. W takich przypadkach szybkie usunięcie znamienia jest kluczowe dla wczesnego wykrycia czerniaka i zatrzymania jego rozwoju.

3. Duża liczba znamion i znamiona atypowe

Osoby z dużą liczbą znamion lub znamionami atypowymi (które mają nieregularny kształt i kolor, ale nie są nowotworowe) są w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju czerniaka. Lekarze często zalecają takim pacjentom regularne kontrole oraz profilaktyczne usunięcie niektórych zmian, zwłaszcza tych, które znajdują się w miejscach narażonych na drażnienie (jak plecy, ramiona czy stopy).

4. Znamiona w miejscach narażonych na podrażnienia

Znamiona, które znajdują się w miejscach narażonych na częste podrażnienia (np. pod paskiem spodni, na szyi, gdzie ociera się biżuteria, lub na stopach), mogą łatwiej ulec uszkodzeniu. Uszkodzenie znamienia może zwiększać ryzyko jego przekształcenia się w nowotwór. Dlatego usunięcie znamienia z takich miejsc jest wskazane w celach profilaktycznych. 

Jak wygląda zabieg usunięcia znamienia? 

Usuwanie znamion odbywa się w znieczuleniu miejscowym i jest bezpiecznym oraz szybkim zabiegiem. Zazwyczaj stosuje się metody chirurgiczne, które pozwalają na pobranie tkanki do badania histopatologicznego. Badanie to jest kluczowe dla oceny, czy usunięte znamiono zawierało komórki nowotworowe. W zależności od wyniku, lekarz może zaproponować dalsze leczenie lub regularne kontrole.

Niektóre znamiona można usuwać również metodą laserową, ale z punktu widzenia onkologicznego metoda chirurgiczna jest bardziej zalecana, ponieważ pozwala na pełne usunięcie tkanki podejrzanej.

Profilaktyka i samokontrola 

Oprócz regularnych wizyt kontrolnych, ważne jest także dbanie o profilaktykę. Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce oraz stosowanie kremów z filtrem UV to podstawowe kroki zapobiegające nowotworom skóry. Ponadto warto regularnie obserwować swoje znamiona, by w porę zauważyć wszelkie zmiany i, w razie potrzeby, zgłosić się do lekarza.

Podsumowanie

Usuwanie znamion z punktu widzenia onkologicznego jest zalecane przede wszystkim w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko, że znamię może przekształcić się w czerniaka. Regularna samokontrola znamion, stosowanie się do zasad ochrony przeciwsłonecznej oraz wizyty u lekarza to najważniejsze kroki w profilaktyce nowotworów skóry. Pamiętajmy, że wczesna diagnoza to klucz do skutecznego leczenia, a zdrowie naszej skóry jest w naszych rękach. Pracownicy Kliniki Onkolmed chętnie doradzą i pomogą Państwu w wyborze odpowiedniego specjalisty. Zachęcamy do kontaktu!

Źródła

1. Polskie Towarzystwo Dermatologiczne – Wytyczne dotyczące profilaktyki i diagnostyki znamion oraz czerniaka.
2. Amerykańska Akademia Dermatologii (AAD) – Zasady profilaktyki czerniaka oraz zalecenia dotyczące samokontroli znamion.
3. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – Informacje na temat wpływu promieniowania UV na skórę i profilaktyki nowotworów skóry.