Kiedy warto skonsultować się z neurologiem dziecięcym? Wczesne objawy niepokojących schorzeń

Chociaż postrzegamy dzieciństwo za najszczęśliwszy okres naszego życia, to często nie jest ono wolne od trosk. Wielu zmartwień dostarczają choroby i inne dolegliwości trapiące małego człowieka. Wśród nich specyficzną grupę tworzą zaburzenia neurologiczne. Zignorowane mogą doprowadzić do nieodwracalnych zmian, dlatego tak ważne w ich przypadku jest szybkie rozpoznanie oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. W tym celu każdy rodzic i opiekun powinien poznać przykłady najczęściej występujących zaburzeń neurologicznych wieku dziecięcego.

Kiedy warto skonsultować się z neurologiem dziecięcym?

Profilaktycznie warto udać się do neurologa zaraz po porodzie w przypadku ciąży, która była zagrożona, ciąży mnogiej lub której rozwiązanie było przedwcześnie albo odbyło się za pomocą cesarskiego cięcia. Do neurologa trzeba pójść z niemowlakiem, jeżeli jego mama przeszła w ciąży jakieś infekcje lub choroby wirusowe.

Jakie objawy u dziecka powinny cię zaniepokoić i skłonić do wizyty u neurologa?

• nieprawidłowe napięcie mięśni, wiotkość albo nadmierne napięcie,
• asymetria ciała,
• prężenie i wyginanie ciała podczas leżenia,
• zaciskanie pięści i chowanie kciuka,
• częste kolki,
• wymioty, bóle brzucha,
• problemy z jedzeniem, nadmierny apetyt lub jadłowstręt,
• niepokojący płacz,
• brak kontaktu wzrokowego, brak zainteresowania otoczeniem,
• zaburzenia snu,
• drżenie ciała,
• napady lękowe,
• zaburzenia ruchowe,
• problemy z widzeniem, słuchem, węchem, czuciem,
• bóle głowy,
• problemy z pamięcią i koncentracją, kłopoty w nauce,
• tiki nerwowe.

Jakie choroby diagnozuje się u dzieci i młodzieży przez neurologa dziecięcego?

Najczęstsze zaburzenia neurologiczne u dzieci, które występują zarówno w wieku niemowlęcym, jak i późniejszym, to przede wszystkim:

• różne rodzaje padaczek (w tym padaczka wczesnodziecięca);
• wodogłowie, przepukliny oponowo-mózgowe i oponowo-rdzeniowe, rozszczep kręgosłupa;
• mózgowe porażenie dziecięce;
• zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz ADHD (są to co prawda choroby, których leczeniem zajmuje się psychiatra dziecięcy – niemniej obecnie rozpatruje się je również w kontekście neurologicznym).

Inne zaburzenia, występujące rzadko to:

• stwardnienie rozsiane diagnozowane u dzieci;
• zapalenie mózgu;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Zaburzenia występujące bardzo rzadko, marginalnie to:

• nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
• zespół Retta (występuje prawie zawsze u dziewczynek, jest chorobą genetyczną);
• choroba Krabbego (diagnozowana już u noworodków).

Jakie są wczesne objawy niepokojących schorzeń?

Padaczka

Pierwsze objawy padaczki u niemowląt i starszych dzieci

Napady padaczkowe u dzieci wyglądają inaczej niż u osób dorosłych. W ich trakcie pojawiać się mogą inne objawy. U dorosłych najczęściej dochodzi do napadu toniczno-klonicznego, w którego trakcie występują drgawki, wyprężenie ciała, utrata przytomności i mimowolne oddanie moczu. Z kolei u dzieci najczęstsze objawy padaczki to:

• drżenie rączek lub nóżek
• napady zgięciowe – zwykle występują one pod postacią przyciągania głowy do klatki piersiowej lub rozchylania rąk na boki. W ich trakcie dochodzi do około 20-30 szarpnięć mięśniowych.
• drgawki poszczególnych części ciała np. jednego palca lub nogi. Z reguły nie są to drgawki całego ciała tak jak u osób dorosłych.
• Napad nieświadomości – wygląda to jakby dziecko się “wyłączyło” lub było bardzo zamyślone. W tym czasie przez kilka-kilkanaście sekund maluch nie reaguje na żadne bodźce zewnętrzne, takie jak światło czy dźwięki.

Zwykle w czasie napadu padaczkowego dzieci są niespokojne, płaczą, a czasem nawet krzyczą. Może pojawić się także ślinotok, nadmierna potliwość, odruch wymiotny oraz bladość lub zaczerwienienie twarzy. Z czasem pogarszać może się rozwój poznawczy dziecka oraz pojawić mogą się problemy z rozwojem mowy.

Pierwsze objawy padaczki u niemowląt podczas snu.

Bardzo często pierwsze objawy padaczki pojawiają się, gdy dziecko śpi lub zasypia. Najczęściej wtedy dochodzi do gwałtownych skurczów mięśni. Nie zawsze jest to jednak objaw padaczki. Czasem jest to odruch fizjologiczny. Nie powinniśmy więc od razu panikować. W takiej sytuacji warto przytrzymać drgającą część ciała. Jeśli skurcze ustępują, to znaczy, że są one odruchem fizjologicznym.

Wodogłowie

U niemowląt typowym objawy wodogłowia jest szybki przyrost obwodu główki - główka cały czas powiększa się, a jej wymiary szybko zaczynają przekraczać 97 centyl dla wieku i płci. Ponadto, charakterystycznym objawem wodogłowia u niemowląt jest też uwypuklanie się i tętnienie ciemiączka, co ma związek z tym, że gromadzący się płyn mózgowo-rdzeniowy podnosi ciśnienie śródczaszkowe i tym samym "wypycha" ciemiączko do góry. Kolejnym objawem wodogłowia u niemowląt jest również rozchodzenie się szwów czaszkowych oraz ciągłe spojrzenie oczu w dół. Maluch także zazwyczaj jest senny lub bardzo rozdrażniony, charakterystyczne są także ciągle powtarzające się wymioty oraz ewentualnie napady padaczki. U starszych dzieci jednym z objawów wodogłowia są ciągle i uporczywe bóle głowy, ponadto dość często u dziecka pojawia się też zbieżny zez i niekontrolowane ruchy gałki ocznej. Dzieci zaczynają mieć problemy z pamięcią i logicznym myśleniem, pojawiają się zaburzenia w zachowaniu, często rozdrażnienie i brak koncentracji oraz nadmierna senność. Dzieci mogą mieć też problem z chodzeniem, zmniejsza się ich ruchliwość, pojawiają się częste wymioty. Ponadto typowe są również zmiany w wyglądzie twarzy oraz gwałtowny i bardzo piskliwy płacz. Dzieci z wodogłowiem zaczynają też wolniej rosnąć, co jest najbardziej widoczne u dzieci w przedziale wiekowym pomiędzy pierwszym a piątym rokiem życia.

Przepukliny oponowo-mózgowe

Najbardziej charakterystycznym objawem przepukliny mózgowo-oponowej u noworodka jest wyraźna zmiana kształtu głowy spowodowana wysunięciem się poza obręb czaszki opony miękkiej i struktur ośrodkowego układu nerwowego. Przepuklina często jest pokryta prawidłową skórą. Ze względu na stosunkowo duże rozmiary przepukliny wada ta może być rozpoznawana na etapie życia płodowego przy użyciu badania ultrasonograficznego – USG.

Badaniem, którego nieprawidłowy wynik może nasunąć podejrzenie wystąpienia wady wrodzonej układu nerwowego płodu jest oznaczenie stężenia AFP – alfa-fetoproteiny. AFP jest białkiem, którego stężenie fizjologicznie wzrasta we krwi matki w trakcie ciąży, jednak jego zbyt wysoki wzrost może świadczyć m.in. o zaburzeniach kształtowania się układu nerwowego dziecka.

Wodogłowie, czyli zwiększone i nieprawidłowe gromadzenie się płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym mózgowia występuje u 50–90 proc. dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-mózgową. Może być ono łatwo zdiagnozowane przy pomocy przezciemiączkowego badania ultrasonograficznego noworodka.

Na jego obecność wskazują także inne objawy, takie jak powiększenie obwodu głowy, uwypuklone, silnie tętniące ciemiączka, poszerzenie naczyń żylnych głowy, a także tęczówka oka częściowo schowana pod dolną powieką (objaw zachodzącego słońca, objaw Parinauda).

Z powodu nieprawidłowości budowy mózgu u dzieci, u których wystąpiła przepuklina mózgowa mogą występować zaburzenia ruchu, a w późniejszym czasie obserwuje się niekiedy osłabienie funkcji kognitywnych, w tym obniżony iloraz inteligencji.

W przypadku wystąpienia przepukliny w miejscu mniej typowym niż okolica potyliczna, może dochodzić do zniekształceń twarzy, w tym zmiany kształtu nosa, asymetrii oczodołów, obrzęku powiek i wytrzeszczu gałek ocznych. W niektórych przypadkach może dochodzić do zaburzeń oddychania, trudności w pobieraniu pokarmu oraz wypływu płynu mózgowo-rdzeniowego. Nieprawidłowa budowa czaszki i bardziej zewnętrzne położenie elementów nerwowych zwiększa szanse na groźne infekcje ośrodkowego układu nerwowego.

Przepukliny mózgowe występujące w okolicy potylicznej nie sprawiają żadnych trudności diagnostycznych i bardzo często są rozpoznawane prenatalnie. W przypadku przepuklin dotyczących podstawy czaszki (czołowo-sitowe, klinowo-oczodołowe, klinowo-szczękowe i nosowo-gardłowe) mogą one nie zostać zauważone tuż po porodzie, a ich diagnostyka wymagać może konsultacji laryngologicznej i dokładniejszych badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Przepuklina oponowa i oponowo-rdzeniowe

Przepuklina oponowa lub oponowo-rdzeniowa jest zazwyczaj rozpoznawana w czasie pierwszego badania bezpośrednio po urodzeniu dziecka.

Przepuklina oponowa objawia się jako różnej wielkości guz na plecach dziecka. Guz ten pokryty jest najczęściej skórą, choć niekiedy stwierdzić można bardzo cienką, zmienioną skórę. W pewnej grupie chorych nie widać przepukliny. Czasem można jedynie stwierdzić na skórze pleców różnego rodzaju zmiany: ciemną, owłosioną plamę (popularnie nazywaną „myszką”), zagłębienie lub dołek, czerwone znamię (naczyniaka) lub wyczuwalny różnej wielkości guzek (tłuszczak). Zmiany te są zawsze zlokalizowane powyżej pośladków.

W późniejszym czasie, u niektórych chorych mogą pojawić się objawy, najczęściej pod postacią drętwienia lub mrowienia nóg. Niekiedy objawem, z którym zgłaszają się pacjenci są problemy z utrzymaniem moczu.

W przypadku przepukliny oponowo-rdzeniowej, najczęściej stwierdza się guz na plecach dziecka, różowy lub żywoczerwony z widocznymi licznymi naczyniami krwionośnymi. Z powierzchni guza może się sączyć płyn. Guz najczęściej umiejscowiony jest w dolnej części pleców dziecka (w tzw. okolicy lędźwiowej lub lędźwiowo-krzyżowej), choć sporadycznie może umiejscowiony być w innych częściach ciała (w okolicy piersiowej lub szyjnej).

Częstym objawem jest także powiększenie obwodu głowy dziecka związane z wodogłowiem. Dziecko może w ogóle nie ruszać nóżkami. W zależności od typu wady możliwe jest również wykazanie deformacji kończyn (prawidłowo ustawiona, zdeformowana stopa).

Jednymi z najbardziej niepokojących objawów u dziecka z przepukliną oponowo-rdzeniową są objawy sugerujące wgłobienie mózgu (przesunięcie struktur mózgu do kanału kręgowego powodujące ucisk tych struktur) (zespół Chiariego II). Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia dziecka. Objawy sugerujące rozpoczynające się wgłobienie mózgu to: bezdechy, świst przy wdechu (stridor), problemy ze ssaniem, zaburzenia połykania, oczopląs, wiotkość mięśni.

W przypadku przepukliny oponowej małych rozmiarów wada może nie być widoczna bezpośrednio po urodzeniu dziecka. W późniejszym czasie podejrzenie wady mogą budzić objawy, takie jak: mrowienie i drętwienie nóg, problemy z utrzymaniem moczu.

Rozszczep kręgosłupa

Rozszczepienie kręgosłupa objawia się często jako różnej wielkości guz na plecach pokryty cienką skórą. Czasem stwierdza się jedynie zagłębienie lub dołek, owłosioną plamkę, guzek czy czerwone znamię.

W zależności od rodzaju rozszczepu i jego poziomu występowania, możemy mówić o różnych objawach klinicznych. Im rozszczep pojawia się na niższym odcinku kręgosłupa i jest mniej rozległy, tym dziecko ma większe szanse na normalne życie. Zawsze natomiast należy pamiętać, że dziecko z wzrodzonym rozszczepem kręgosłupa ma kilka, a nawet kilkanaście problemów zdrowotnych dotyczących różnych narządów.

Do najczęstszych objawów rozszczepu kręgosłupa zaliczamy niedowład kończyn zmuszający do poruszanie się na wózku inwalidzkim. Innym problemem jest nierównomierne krążenie płynów mózgowych, które wymaga położenie zastawki, a także dysfunkcje i zaburzenia funkcjonowania układu moczowego. Przy rozszczepia umiejscowionym w odcinku lędźwiowo–krzyżowym niedowłady lub porażenia mięśni kończyn dolnych są wiotkie, ustawienie stóp może być szpotawe koński lub końsko–szpotawe, zaburzenia ze strony zwieraczy dają objaw nietrzymania moczu, zaburzenia czucia są typu korzeniowego. Przy rozszczepie umiejscowione w odcinku szyjnym lub piersiowym zaburzenia czucia są typu rdzeniowego, a niedowłady kończyn dolnych typu piramidowego. Zdarza się, że objawy w przypadku niektórych przepukliny oponowych mogą pojawić się dopiero w rozwoju pozamacicznym, a czasem w ogóle objawów klinicznych może nie być jak – tak jest w przypadku utajonego rozszczepu.

Rozszczep kręgosłupa z wiekiem prowadzi do pojawiania się następstw choroby, takich jak: skrzywienie kręgosłupa, zwichnięcie biodra, przykurcze mięśni i deformacje kości i stawów.

Mózgowe porażenie dziecięce

Rodzicom trudno jest zauważyć objawy choroby u bardzo małego dziecka. Najważniejsze cechy mózgowego porażenia dziecięcego to objawy dotyczące ruchu, które stają się bardziej widoczne wraz z wiekiem dziecka, ponieważ zmieniają jego rozwój ruchowy.

Wprawna obserwacja prowadzona przez doświadczonego lekarza lub terapeutę może być pomocna w postawieniu wczesnego rozpoznania, a co za tym idzie wczesnego rozpoczęcia terapii. Dlatego dzieci, u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia choroby, są kierowane pod opiekę specjalistyczną, zanim objawy będą w pełni widoczne. W grupie ryzyka znajdują się m.in. wcześniaki, dzieci urodzone z cechami zamartwicy, dzieci urodzone z bardzo małą masą ciała. Trzeba jednak pamiętać, że u pozornie zdrowego, donoszonego noworodka może się po kilku miesiącach ujawnić problem, który nie był widoczny w pierwszych dniach życia.

Objawy, które najczęściej zauważają rodzice, to brak umiejętności, takich jak prawidłowa stabilizacja głowy i tułowia, brak umiejętności siadania i chodzenia w oczekiwanym dla wieku terminie. Dla doświadczonego obserwatora możliwe jest wcześniejsze zauważenie nieprawidłowego rozwoju ruchowego dziecka – jego innej niż u zdrowych dzieci motoryki spontanicznej (czyli sposobu poruszania się), nieprawidłowego układania się dziecka, zbyt dużego lub zbyt małego napięcia mięśni, nieprawidłowych odruchów, utrwalonej asymetrii.

Asymetryczne układanie się zdrowego niemowlęcia może występować do ok. 3. mż. Jeśli nie towarzyszą jej inne nieprawidłowe objawy, rozpoznawana jest jako tzw. asymetria ułożenia. Po wdrożeniu prawidłowych zasad pielęgnacji, sposobu noszenia i zabawy nie powinna stanowić przeszkody w rozwoju dziecka. Jeśli rodzice nie są pewni, czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo, powinni skonsultować się z pediatrą, neurologiem dziecięcym lub z terapeutą (posiadającym certyfikat kursów uprawniających do prowadzenia terapii niemowlęcia).

U dzieci, u których ustalono rozpoznanie mózgowego porażenia dziecięcego, mogą wystąpić również inne towarzyszące problemy. Dlatego należy zaplanować wieloprofilowe usprawnianie dziecka. Problemy, które wymagają dodatkowej diagnozy to zaburzenia słuchu, wzroku, niepełnosprawność intelektualna, występowanie zaburzeń napadowych o charakterze padaczkowym, dolegliwości bólowe, problemy z karmieniem. Problemy wspólne dla wszystkich dzieci młodszych to infekcje górnych dróg oddechowych. Leczenie infekcji w tej grupie dzieci wymaga szczególnej staranności, gdyż z uwagi na ogólną kondycję dziecka, mogą przebiegać ciężej niż u zdrowych rówieśników. Dlatego bardzo istotną rolę odgrywa w nich profilaktyka – szczepienia ochronne i rehabilitacja.

Częstym problemem dzieci starszych z mózgowym porażeniem dziecięcym są wtórne zniekształcenia stawów. Mimo starannej rehabilitacji ruchowej, po kilku lub kilkunastu latach choroby może dojść do zmian w stawach. Zmiany te wynikają z nieprawidłowej pracy stawu i jego nieprawidłowego zakresu ruchu. Aby stawy mogły jak najdłużej zachować dobrą sprawność, stosuje się specjalne zaopatrzenie ortopedyczne, np. łuski na stopy lub odpowiednio dobrane buty. Również w tym celu stosuje się leczenie toksyną botulinową, która ma za zadanie uzupełnić rehabilitację ruchową. Jeśli jest to konieczne, stosuje się zabiegi operacyjne.

Jeśli chodzi o żywienie dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, ważne jest, aby nie dopuścić do głębokich niedoborów odżywienia. Od początku rodzice powinni zapoznać się z zasadami prawidłowego odżywiania dzieci, jak również nauczyć się prawidłowej techniki karmienia dziecka. Dla niektórych dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym karmienie łyżeczką może okazać się niewystarczające lub mało bezpieczne. W takich sytuacjach nie należy zwlekać z decyzją o założeniu specjalnego wejścia do żołądka (gastrostomii przeskórnej – PEG, od ang. percutaneous gastrostomy), umożliwiającego bezpieczne i wystarczające karmienie dziecka.

Prowadząc rehabilitację dziecka, nie należy zapominać o mowie i komunikacji. Zaburzone funkcje ruchowe często przeszkadzają dziecku w wyrażeniu swoich chęci i potrzeb. Również w zakresie mowy potrzebny jest ruch odpowiednich mięśni, aby słowa mogły być wypowiedziane i zrozumiane przez drugą osobę. Jeśli poprawne i zrozumiałe wypowiadanie słów jest dla dziecka zbyt trudne, warto sięgnąć po metody komunikacji alternatywnej. Są to metody komunikacji wykorzystujące specjalnie opracowane systemy gestów, albumy komunikacyjne, programy komputerowe i inne. Dzięki nim nawet te dzieci, które mają duże problemy z tworzeniem słów, mogą się skutecznie komunikować.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu

Objawy autyzmu zwykle są widoczne we wczesnym dzieciństwie (przed 3 rokiem życia). Wczesne oznaki autyzmu można zaobserwować przede wszystkim w rozwoju społecznym i komunikacyjnym. Wczesne wykrycie spektrum autyzmu jest ważne, ponieważ umożliwia dobranie działań wspierających dziecko w dalszym rozwoju.

Wczesne objawy autyzmu to:

• małe zainteresowanie ludźmi
• brak kontaktu wzrokowego
• brak odwzajemniania uśmiechów i ekspresji twarzy rodzica
• brak reakcji na swoje imię w 12 miesiącu życia
• brak gaworzenia do 12 miesiąca
• brak patrzenia na przedmioty na które patrzy rodzic lub które wskazuje rodzic
• brak gestów np. gestu „papa” na pożegnanie w wieku 14 miesięcy
• brak wskazywania palcem na interesujące przedmioty lub wydarzenia w wieku 14 miesięcy
• brak prób zainteresowania rodzica tym co je ciekawi np. wskazywanie palcem na ciekawą zjeżdżalnię na placu zabaw lub przynoszenie
• wykonanej wieży z klocków
• brak zabawy “na niby” (np. udawanie, że karmi lalkę) w 18 miesiącu życia

Wczesne objawy autyzmu

Każde dziecko rozwija się we własnym tempie, ale jednocześnie każde dziecko uczy się określonych umiejętności w tej samej kolejności, np. najpierw siadanie, później stanie a później chodzenie. Takie ważne umiejętności, które dziecko nabywa w toku rozwoju nazywamy kamieniami milowymi. Dziecko powinno osiągać kamienie milowe w określonym czasie, ale nie chodzi o określony tydzień lub miesiąc życia, ale o szerszy zakres np. dziecko może nauczyć się siadania pomiędzy 4 a 9 miesiącem życia. Jeśli dziecko nie opanuje danej umiejętności w określonym zakresie czasu mówimy o opóźnieniach w rozwoju, które są sygnałem do pilnej konsultacji ze specjalistą.

Kamienie milowe opisują nie tylko rozwój motoryczny (czyli naukę chwytania i poruszania się) lub rozwój mowy, ale też rozwój społeczno-komunikacyjny (czyli sposoby na nawiązywanie relacji z ludźmi). Opóźnienia w tym zakresie mogą wskazywać na spektrum autyzmu. Chociaż takie opóźnienia mogą być trudne do zauważenia bez odpowiedniej wiedzy, rodzice często intuicyjnie czują, że „coś jest nie tak”.

Opóźnienia kamieni milowych w rozwoju, które mogą wskazywać na spektrum autyzmu:

• 6 miesiąc – dziecko nie uśmiecha się do ciebie, nie wykazuje innej radosnej ekspresji
• 9 miesiąc – dziecko nie odwzajemnia uśmiechów, ekspresji twarzy, nie odpowiada na wydawane przez ciebie dźwięki
• 12 miesiąc – brak gaworzenia, brak reakcji na imię
• 14 miesiąc – brak gestu wskazywania palcem, brak gestów używanych do komunikacji tj. papa
• 16 miesiąc – brak słów lub używanie tylko kilku słów
• 18 miesiąc – brak zabawy na niby (np. karmienie lalki)
• 24 miesiące – dziecko nie używa w sposób sensowny zdań złożonych z 2 słów (zdania powinny być wypowiadane spontanicznie, nie tylko powtarzane)

ADHD

Do symptomów ADHD zalicza się zaburzenia dotyczące trzech sfer zachowania.

Objawy nadpobudliwości:

• ciągłe pobudzenie dziecka, duża ruchliwość,
• problemy z dostosowaniem zachowania dziecka w zależności od okoliczności,
• dziecko ma problem z „wysiedzeniem w jednym miejscu”,
• dziecko jest nieadekwatnie głośne podczas zabawy, ma problemy z odpoczynkiem w ciszy,
• uczucie wewnętrznego niepokoju u nastolatków.

Objawy zaburzeń koncentracji uwagi:

• trudności z dostrzeganiem szczegółów podczas nauki czy wykonywania obowiązków przez dziecko,
• dzieci z ADHD zazwyczaj są w stanie skupić się na interesujących je czynnościach,
• dziecko sprawia wrażenie, jakby nie słuchało, co się do niego mówi, istnieje potrzeba kilkukrotnego powtórzenia polecenia,
• dziecko ma trudności w wykonywaniu zadań według instrukcji, często przerywa wykonywanie zadań i ich nie kończy,
• pojawiają się problemy z zadaniami wymagającymi długotrwałego wysiłku umysłowego,
• dziecko często gubi zabawki, przybory szkolne, łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców zewnętrznych.

Objawy nadmiernej impulsywności:

• problem z czekaniem na swoją kolej, zwłaszcza w grach i zabawach grupowych,
• przerywanie innym, wyrywanie się z odpowiedzią na pytanie, wtrącanie się w wypowiedzi i aktywności innych,,
• gadatliwość,
• dziecko jest niecierpliwe, przeszkadza innym, często próbuje skupiać na sobie uwagę.

Stwardnienie rozsiane diagnozowane u dzieci

Stwardnienie rozsiane u dzieci występuje z takich samych powodów, co u dorosłych.

Układ odpornościowy dziecka ma zadanie między innymi bronić organizm przed wirusami i bakteriami. W momencie wykrycia patogenu w ciele, komórki układu odpornościowego mobilizują się do walki z wrogiem. W stwardnieniu rozsianym, z niewyjaśnionych przyczyn, komórki układu odpornościowego atakują osłonki nerwów w mózgu i rdzeniu kręgowym w błędnym przekonaniu, że jest to ciało obce. SM jest chorobą autoagresywną. Innymi słowy, w przebiegu stwardnienia rozsianego organizm atakuje samego siebie.

Osłonka nerwu to mielina. Jej uszkodzenie lub rozpad powodują, że niemożliwe jest prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych. W miejscu uszkodzenia mieliny powstają blizny. Ogniska chorobowe w obrębie centralnego układu nerwowego mają rozsiany charakter. Wiele z tych uszkodzeń może nie mieć żadnego wpływu na funkcjonowanie organizmu. Niektóre z nich powodują jednak, że dziecko będzie doświadczać negatywnych objawów. Stwardnienie rozsiane u dzieci daje bardzo różne oznaki :

• osłabienie siły mięśniowej,
• bóle mięśniowe,
• sztywność i skurcze mięśni,
• zaburzenia w poruszaniu się,
• kłopoty z koordynacją ruchową, utrata równowagi,
• przewlekłe zmęczenie,
• drżenia mięśni,
• senność lub zaburzenia snu,
• uczucie braku energii,
• problemy ze skupieniem uwagi,
• problemy z pamięcią,
• upośledzenie kontroli zwieraczy,
• niewyraźna mowa,
• spowolniona mowa,
• rozdrażnienie,
• chwiejność emocjonalna,
• kłopoty ze wzrokiem, w tym pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego,
• zaburzenia funkcji poznawczych.

Zapalenie mózgu

Objawy mogą występować nieco inaczej u każdego dziecka. Mogą obejmować:

• gorączka,
• ból głowy,
• wypukłość miękkich miejsc na głowie dziecka (ciemiączka),
• wrażliwość na światło,
• sztywność karku,
• senność,
• brak energii (letarg),
• zwiększona drażliwość,
• napady padaczkowe,
• wysypka skórna,
• problemy z mówieniem i zmiany w mowie,
• zmiany w czujności,
• dezorientacja lub halucynacje,
• utrata apetytu,
• niestabilny chód,
• nudności i wymioty,
• utrata przytomności (śpiączka).

Objawy zapalenia mózgu mogą być podobne do innych schorzeń. Upewnij się, że Twoje dziecko od razu zgłosi się do swojego lekarza w celu postawienia diagnozy.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

W pierwszej fazie choroby znaczącymi objawami są tzw. objawy oponowe, czyli przede wszystkim sztywność karku – przy przygięciu głowy dziecka do klatki piersiowej wyczuwany jest opór. Poza tym są to:

• wysoka gorączka (nawet 40 stopni Celsjusza),
• ból gardła,
• kaszel,
• ból głowy w części czołowej, promieniujący do szyi i pleców,
• nudności, wymioty.

Kolejne objawy, które towarzyszą zapaleniu opon mózgowych, pojawiają się kilka, kilkanaście godzin później. Są to:

• nadwrażliwość na światło,
• nadwrażliwość na dźwięki,
• wybroczyny na skórze,
• drgawki,
• senność,
• zaburzenia świadomości.

Niemowlęta są szczególnie narażone na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. U dzieci do 1. roku życia należy zwracać szczególną uwagę na powyższe objawy oraz na brak apetytu, rozpaczliwy płacz, odgięcie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko.

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego

Pierwsze objawy nowotworów układu nerwowego są związane ze wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego, a więc są to poranne wymioty na czczo, bóle głowy, różne objawy neurologiczne, jak pojawienie się zeza, zaburzeń połykania, zaburzeń chodu, utrzymania równowagi, czasami pierwszym objawem są drgawki, mogą być zaburzenia widzenia. W przypadkach guzów zlokalizowanych w rdzeniu kręgowym najczęstsze objawy kliniczne to: bóle grzbietu i kończyn, szczególnie w porze nocnej, niedowłady kończyn, zaburzenia chodu, skrzywienia kręgosłupa, zaburzenia czucia i funkcji zwieraczy. Pierwsze wstępne objawy mogą być słabo zaznaczone i podobne do występujących w częstych chorobach wieku dziecięcego. W nowotworach szybko rosnących objawy pojawiają się wcześnie przy stosunkowo małych rozmiarach guza. Natomiast w nowotworach wolno rosnących zazwyczaj pierwsze objawy pojawiają się w momencie, kiedy rozmiary guza są duże. U niemowląt najczęściej stwierdza się zmiany zachowania, takie jak niepokój, nadpobudliwość, płaczliwość i przeczulica, oraz często powiększanie obwodu głowy i uwypuklenie ciemiączka. Ze względu na możliwość różnej lokalizacji guzów w obrębie ośrodkowego układu nerwowego istnieje ogromna różnorodność dodatkowych objawów neurologicznych i ogólnoustrojowych, np. przy guzach zlokalizowanych w linii środkowej mózgu stwierdza się moczówkę prostą (charakteryzującą się oddawaniem dużej ilości moczu i piciem dużej ilości płynów), zaburzenia wzrostu, pogorszenie ostrości wzrostu i ubytki pola widzenia.

Zespół Retta

Zespół Retta jest niezwykle podstępnym schorzeniem – nie objawia się ani w życiu płodowym, ani dość długo po narodzinach malucha. Pierwsze symptomy, mogące wskazywać na obecność choroby pojawiają się między 6. a 18. miesiącem życia dziecka i w początkowej fazie mogą być trudne do zauważenia przez rodziców. Z biegiem czasu, zaczynają jednak oni zauważać, że zachowanie niemowlęcia uległo zmianie – traci ono niektóre ze zdobytych umiejętności. Nie interesuje się zabawkami, przestaje nawiązywać z innymi kontakt wzrokowy i dość późno zaczyna raczkować. Rozpoznanie kliniczne zespołu Retta jest więc bardzo trudne.

Chore dzieci najczęściej otrzymują na początku błędną diagnozę, ze względu na objawy charakterystyczne dla spektrum autyzmu lub zespołu Aspergera. Wyróżnia się cztery etapy rozwoju zespołu Retta, w zależności od wieku dziecka (najczęściej dziewczynki). Chłopcy dotknięci tą chorobą nie dożywają zazwyczaj porodu, a w bardzo rzadkich przypadkach, drugiego roku życia.

Etap 1 – 6.-18. miesiąc życia

Na tym etapie występują wcześniej wspomniane objawy zespołu Retta, czyli brak zainteresowania zabawkami oraz zaprzestanie nawiązywania kontaktu wzrokowego. Niemowlę staje się znacznie spokojniejsze, a rodzice zwykle nie są w stanie wychwycić nieprawidłowości.

Etap 2 – 1.-4. rok życia

Dziecko przestaje mówić oraz traci w pewnym stopniu władzę w dłoniach. Do tego dochodzą zmiany w zachowaniu malucha - pojawiają się nocne pobudki, nieuzasadnione napady lęku i częste krzyki. U kilkulatków obserwuje się charakterystyczne ruchy rąk – wykręcanie dłoni, ściskanie, klaskanie, pocieranie czy uderzanie. Mogą występować drgawki, napady padaczkowe i zaburzenia oddychania. Wśród części dziewczynek obserwuje się na tym etapie zachowania typowe dla spektrum autyzmu lub zespołu Aspergera.

Etap 3 – może trwać już od 2. do 10. roku życia

Skutki zespołu Retta są nadal widoczne w postaci niepełnosprawności fizycznej, jednak zmienia się zachowanie dziecka. Ataki złości i płaczu są mniej intensywne, a dziewczynka staje się spokojniejsza. Znacznie bardziej interesuje ją otoczenie, zaczyna nawiązywać kontakt wzrokowy i nieco lepiej funkcjonować społecznie.

Etap 4 – dożywotnio

Na tym etapie większość dziewczynek z zespołem Retta przestaje chodzić (część z nich nigdy nie zaczęła). Nie wiąże się to jednak z utratą sprawności w dłoniach, czy wypracowanej umiejętności komunikacji. Może poprawić się kontakt wzrokowy, a także zmniejszyć nasilenie charakterystycznych ruchów rąk. W większości przypadków pojawia się sztywność, dystonia mięśni oraz skolioza.

Choroba Krabbego

Choroba Krabbego objawy ma różnorodne, gdyż są zależne od postaci choroby.

Objawy postaci niemowlęcej choroby Krabbego to przede wszystkim:

• trudność z utrzymaniem główki,
• drażliwość,
• gorączki o niejasnym pochodzeniu,
• problemy z karmieniem,
• zaciskanie kciuka i dłoni,
• sztywność mięśni, następnie obniżone napięcie mięśniowe,
• niewłaściwe napięcie mięśniowe,
• drgawki,
• wymioty,
• opóźniony rozwój psychoruchowy,
• utrata wzroku i słuchu.

Objawy postaci późnoniemowlęcej/młodzieńczej i dorosłej:

• gorączki niewiadomego pochodzenia,
• drażliwość,
• zaburzenia napięcia mięśniowego,
• mrowienie, drętwienie,
• ogólne osłabienie,
• zaburzenia chodu,
• ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej ciała),
• porażenie jednej ze stron ciała,
• utrata wzroku.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na wizytę u lekarza neurologa dziecięcego skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z internetowego konta pacjenta (IKP).

Źródła:
https://zdrowie.parenting.pl/neurolog-dzieciecy-kim-jest-i-kiedy-nalezy-sie-umowic-do-niego-na-wizyte
https://www.testdna.pl/padaczka/pierwsze-objawy-padaczki-u-dzieci/?srsltid=AfmBOopAfSZY9kuWa51FauqGQZl58nphY-xBuk9AmdLdyWrs2awDcGHy
https://www.doz.pl/czytelnia/a13049-Wodoglowie_u_dzieci_i_niemowlat_-_objawy_przyczyny_i_leczenie
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/noworodek/71208,przepuklina-oponowa-i-oponowo-rdzeniowa
https://wylecz.to/uklad-nerwowy/przepuklina-mozgowa-przyczyny-objawy-leczenie-rehabilitacja-skutki-rokowania/
https://www.doz.pl/czytelnia/a15505-Rozszczep_kregoslupa__na_czym_polega_spina_bifida_Jak_wygladaja_leczenie_i_rehabilitacja_osob_z_rozszczepem_kregoslupa
https://polskiautyzm.pl/objawy-autyzmu-u-dziecka/
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-neurologiczne/141866,mozgowe-porazenie-dzieciece
https://www.doz.pl/czytelnia/a1701-ADHD__przyczyny_objawy_leczenie_zespolu_nadpobudliwosci_psychoruchowej#3
https://www.stlouischildrens.org/conditions-treatments/encephalitis
https://mamotoja.pl/male-dziecko/zdrowie-male-dziecko/zapalenie-opon-mozgowych-przyczyny-rodzaje-objawy-i-leczenie-24422-r1/
https://onkologia.org.pl/pl/nowotwory-u-dzieci-osrodkowego-ukladu-nerwowego-objawy
https://www.e-zikoapteka.pl/artykuly/czym-jest-zespol-retta-objawy-dziedziczenie-dlugosc-zycia-z-choroba.html
https://dobropowraca.pl/baza-wiedzy/stwardnienie-rozsiane-u-dzieci/
https://www.genetyczne.pl/choroby-genetyczne/choroba-krabbego-objawy/