Chłoniak Hodgkina - diagnostyka i leczenie w przypadku oporności leczenia lub nawrotu choroby

Co to jest chłoniak Hodgkina?

Chłoniak Hodgkina (HL) należy do rzadkich nowotworów układu chłonnego pochodzenia B-komórkowego. Cechą charakterystyczną HL jest obecność niewielkiej liczby komórek nowotworowych otoczonych przez naciek komórek układu immunologicznego o immunosupresyjnym charakterze. Wyróżnia się dwie postacie HL — postać klasyczną oraz postać guzkową z przewagą limfocytów. Ocena stadium zaawansowania oraz czynników rokowniczych stanowi istotną kwestię w doborze odpowiedniego leczenia opartego na chemioterapii oraz radioterapii. Rokowanie w HL jest dobre, a odsetek wyleczeń sięga 80%. Około 10% chorych (szczególnie w zaawansowanych stadiach) nie osiąga całkowitej remisji. U 20–30% pacjentów, którzy początkowo uzyskali odpowiedź na leczenie, dochodzi do nawrotu choroby. Dla tej grupy chorych opcję terapeutyczną, poza chemioterapią, stanowią brentuksymab wedotin, inhibitory PD-1, przeszczepienie autologicznych lub allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych lub udział w badaniu klinicznym.

Jak przebiega postępowanie diagnostyczne?

Ze względu na mało charakterystyczną symptomatologię chory jest zwykle pierwotnie kierowany do internisty lub hospitalizowany w oddziale wewnętrznym. Na podstawie badania podmiotowego należy ustalić, czy występują objawy ogólne. Ich brak określa się literką A, zaś obecność literą B. Do objawów ogólnych zalicza się gorączkę (>38 stopni) trwającą bez uchwytnej przyczyny dłużej niż 2 tygodnie i/lub zlewne poty nocne i/lub niewyjaśnioną utratę powyżej 10% należnej wagi w okresie 6 miesięcy poprzedzających rozpoznanie. Świądu skóry nie zalicza się do objawów ogólnych, mimo że często poprzedza rozpoznanie chłoniaka Hodgkina, ale także innych chłoniaków. Świąd skóry potrafi być tak nasilony, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie oraz sen w nocy. Ciekawym, choć rzadkim objawem chłoniaka Hodgkina jest nagła nietolerancja alkoholu – nawet niewielka ilość alkoholu powoduje bóle mięśniowe.
Stwierdzenie powiększenia węzła chłonnego powyżej 2 cm utrzymującego się dłużej niż miesiąc, zwłaszcza w okolicy nadobojczykowej, powinno skłonić do pobrania tego węzła do badania histopatologicznego, bo tylko w  ten sposób można postawić jednoznaczne rozpoznanie. Diagnostyka histopatologiczna, obejmująca najlepiej cały węzeł chłonny, powinna określić typ i podtyp chłoniaka Hodgkina (lub innego chłoniaka). Dodatkowo warto określić ekspresję białka BCL-2 w  komórkach nowotworowych i odsetek makrofagów w  komórkach otaczających komórki nowotworowe. Wynika to z  faktu, że stwierdzenie ekspresji BCL-2 w komórkach nowotworowych i  znacznie zwiększonego (>25%) odsetka makrofagów zwiększa ryzyko niepowodzenia leczenia. Rozpoznanie chłoniaka Hodgkina powinno być potwierdzone przez histopatologa posiadającego doświadczenie w rozpoznawaniu chłoniaków.

Jak przebiega leczenie w przypadku oporności leczenia lub nawrotu choroby?

U ponad 20 % pacjentów dochodzi do nawrotu choroby po zastosowanym leczeniu, a u ok. 10% pacjentów choroba jest oporna na chemioterapię pierwszej linii. W takich przypadkach stosuje się zazwyczaj bardziej intensywne schematy chemioterapii (tkz. chemioterapia ratunkowa), przy czym nie ma tu ustalonego jednolitego sposobu postępowania- stosowane schematy maja podobną skuteczność. Schematy te zawierają takie leki jak: karboplatyna, cisplatyna, cytarabina, etoposyd, ifosfamid, gemcytabina, winorelbina. Podaje się 2 do 4 kursów wybranego schematu chemioterapii. Jeśli chory uzyska odpowiedź na zastosowane leczenie oraz jego stan biologiczny na to pozwala standardowo jest kwalifikowany do autotransplantacji szpiku. Procedura ta polega na pobraniu od pacjenta jego własnych komórek macierzystych ze szpiku, zastosowaniu bardzo intensywnej chemioterapii, po której podaje się pobrane wcześniej komórki (zapewnia to regenerację szpiku po zastosowanym leczeniu). Procedura ta jest dosyć agresywna, wymaga przebywania w zamkniętym ośrodku przez kilka tygodni i wiąże się z ryzykiem istotnych powikłań. Po zastosowaniu powyższego leczenia udaje się uzyskać wyleczeniu u ponad 50% pacjentów.
Jeśli choroba ponownie nawróci lub nie zareaguje na powyżej opisane leczenie, podaje się inne kursy chemioterapii (optymalnie oparte na innych lekach, niż te zastosowane wcześniej) oraz rozważa się procedurę alotransplantacji szpiku czyli przeszczepienie szpiku od dawcy. Procedura ta jest znacznie bardziej agresywna niż autotransplantacja szpiku, wiąże się ze znacznie większa ilością ciężkich powikłań, w tym także śmiertelnych, dlatego są do niej kwalifikowani jedynie chorzy w bardzo dobrym stanie ogólnym.

Gdzie w Warszawie jest bardzo dobry lekarz hematolog i radioterapeuta?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia, w której działa Poradnia Hematologii Ogólnej i Onkologicznej. Pracuje w niej bardzo dobry lekarz hemtolog, który po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu i dokładnej analizie wyników badań zaleci właściwe leczenie.
W Onkolmed Lecznica Onkologiczna działa też Poradnia Radioterapii gdzie można skonsultować chłoniaka Hodgkina z radioterapeutą w sytuacji kiedy lekarz hematolog zaleci takie leczenie.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza hematologa, radioterapeuty skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.

Źródła:
hematoonkologia.pl/info-o-chorobach/chloniak-hodgkina-leczenie
ournals.viamedica.pl/hematology_in_clinical_practice/article/view/Hem.2017.0021/45108
hematoonkologia.pl/informacje-dla-chorych/news/id/3718-chloniak-hodgkina-czyli-poczatek-onkologii-klinicznej