Gastrinoma - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest zespół Ellisona (gastrinoma)?

Gastrinoma (inaczej zespół Zollingera i Ellisona) jest to nowotwór neuroendokrynny przewodu pokarmowego wywodzący się z komórek G (komórek odpowiedzialnych za wydzielanie gastryny i w nieznacznej ilości innego hormonu o nazwie peptydu Y).
Nowotwór neuroendokrynny to nowotwór, który wytwarza charakterystyczne hormony białkowe, odpowiadające za występowanie objawów. W przypadku zespołu Zollingera i Ellisona w nadmiarze produkowana jest gastryna – hormon wytwarzany w żołądku oraz dwunastnicy, który stymuluje produkcję kwasu solnego oraz wydzielanie soku żołądkowego. Nadmiar gastryny (hipergastrynemia) i soku żołądkowego powoduje zaburzenie naturalnej równowagi błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, prowadząc do  powstawania mnogich wrzodów.
Gastrinoma najczęściej umiejscawia się w dwunastnicy oraz trzustce. Gastrinoma jest drugim, co do częstości nowotworem neuroendokrynnym trzustki (zaraz po insulinomie, czyli nowotworze wydzielającym insulinę). Występuje najczęściej w 6 dekadzie życia, z nieco większą częstością u mężczyzn. Szacuje się, że w Polsce co roku na nowotwór gastrinoma zapada cztery osoby na milion spośród ogólnej populacji. Zespół Zollingera i Ellisona jest diagnozowany u 0,5 % osób z chorobą wrzodową.

Gastrinoma – jakie są przyczyny zespołu Ellisona?

Przyczyną jest guz znajdujący się najczęściej w dwunastnicy, trzustce lub węzłach chłonnych górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wydziela on gastrynę, hormon, który powoduje pobudzenie komórek okładzinowych żołądka do wydzielania kwasu solnego (składnika soku żołądkowego). Jeśli kwas jest produkowany w zbyt dużej ilości, powoduje uszkodzenie błony śluzowej żołądka i tworzenie się wrzodów w obrębie przewodu pokarmowego. 

Gastrinoma – jakie są objawy gastrinomy?

Lekarz może podejrzewać obecność gastrinoma (zespół Zollingera i Ellisona) w przypadku ciężkiej choroby wrzodziejące zapalenie jelita pacjenta, który słabo reaguje na leczenie. Jednocześnie liczne wrzody powtarzać stale i identyfikuje nie tylko w żołądku lub dwunastnicy, ale także w jelicie czczym. Mieszanie sytuacji możliwością perforacji wrzodów, w którym zwiększone ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego, często kończy się śmiercią.
Obecność wrzodów wskazać:

• ból brzucha, przypominający „głodny”, który występuje z powodu długiej przerwy w przyjmowaniu pokarmu, a następnie znika po wejściu to ciało;
• nudności, wymioty,
• odbijania, zgaga.
• Inne objawy gastrinomy:
• biegunka - rozpoczyna się w wyniku kontaktu z dużymi ilościami kwasu solnego w jelitach i stymulacja jego ścian. To wzmacnia jego zdolności motoryczne i zaburza proces
• wchłaniania składników odżywczych z pożywienia.,Stolec biegunki wodniste, obfite z dużą zawartością tłuszczu,
• szybka utrata masy ciała. To nie jest tylko efektem ciężkiej biegunki, ale także z powodu przerzutów w wątrobie i innych narządach, które są obserwowane w gastrinoma,
• zwiększenie rozmiaru trzustki, co jest odczuwane w trakcie badania palpacyjnego jego lokalizacji,
• zwężenie - to stan patologiczny, w którym rozpoznano zwężenie naczyń.

Gastrinoma – jak przebiega leczenie zespołu Ellisona?

Celem terapii jest przede wszystkim zmniejszenie dolegliwości, które obniżają jakość życia. Lekarze dążą do jak najszybszego wygojenia wrzodów. Skuteczność warunkuje możliwość radykalnego usunięcia guza. Niestety stwierdzenie przerzutów to zły czynnik prognostyczny i w takim przypadku całkowite wyleczenie jest niemożliwe. Farmakoterapia w zespole Z-E to głównie leki hamujące nadmierna sekrecję kwasu solnego. Dawkowanie leków opiera się na regularnym przyjmowaniu preparatów na czczo, około 30 min przed posiłkiem.
Oprócz terapii istotne są wszystkie działania mające na celu prawidłowe gojenie się ran Niewskazane jest palenie papierosów oraz nagminne używanie leków typu NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Negatywne działanie posiada także kwas acetylosalicylowy, składnik wielu powszechnych preparatów. Konieczna jest ponadto baczna obserwacja diety i ewentualna jej modyfikacja. Być może w kuchni używane są produkty nasilające dolegliwości, które należy wyeliminować.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa, neurochirurga, radiologa i onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337