Nerwiaki - przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie

Co to jest nerwiak?

Nerwiak jest nowotworem, który występuje bardzo rzadko. Może pojawić się w dowolnej części ciała, a objawy są zależne od miejsca, w którym znajduje się guz. Niestety choroba przebiega bezobjawowo. Jest kilka rodzajów guza, każdy może prezentować inne objawy i dolegliwości.
Nerwiak może przyjmować różne postacie, co powoduje także różne dolegliwości. Przebieg choroby u każdego wygląda inaczej, u jednych chorych pojawiają się objawy już na samym początku choroby, u innych schorzenie przebiega bez widocznych objawów.

Jakie są rodzaje nerwiaków?

Wyróżnia się cztery rodzaje nerwiaków:

• nerwiak osłonkowy,
• nerwiak zarodkowy,
• nerwiakowłókniak,
• nerwiak Mortona.

Nerwiak osłonkowy

Nerwiak osłonkowy (nerwiak osłonki Schwanna, Schwannoma) jest nowotworem, który powstaje z osłonek mielinowych otaczających nerwy, zwanych komórkami Schwanna. Guz najczęściej lokalizuje się w rejonie głowy i szyi. Często umiejscawia się w czaszkowym nerwie VIII, zwanym przedsionkowo-ślimakowym odpowiadającym za zmysł słuchu oraz równowagę.
Guz zlokalizowany w tej strukturze potocznie zwany jest nerwiakiem nerwu słuchowego. Zmiana ta najczęściej przybiera postać łagodną. Rzadko kiedy obserwuje się zezłośliwienie guza. Nerwiak osłonkowy, z racji na swą często lokalizację w nerwie przedsionkowo-ślimakowym, daje objawy zależne od umiejscowienia – problemy ze słuchem lub równowagą. Rokowanie w przypadku nerwiaka nerwu słuchowego jest zazwyczaj korzystne, choć zależy od charakteru zmiany. Guzy złośliwe rokują gorzej.

Nerwiak zarodkowy

Nerwiak zarodkowy (neuroblastoma) jest złośliwym nowotworem, który powstaje z komórek tworzących zawiązek układu nerwowego, tzw. neuroblastów. Guz ten najczęściej występuje u dzieci. Stanowi ok. 7–8% ogółu nowotworów diagnozowanych w tej grupie wiekowej. Szacuje się, że 85% nerwiaków zarodkowych pojawia się u ludzi do 4 roku życia. Guz natomiast bardzo rzadko występuje u ludzi dorosłych. Nowotwór najczęściej umiejscawia się w rdzeniu nadnerczy lub przykręgosłupowych skupiskach nerwowych (zwoje współczulne). Może również występować w jamie brzusznej, śródpiersiu, rejonie głowy i szyi oraz mózgowiu.
Nerwiak zarodkowy charakteryzuje się naciekaniem okolicznych tkanek. Daje przerzuty do kości, szpiku kostnego i węzłów chłonnych. Prawie połowa chorych ma diagnozowane przerzuty już podczas pierwotnego rozpoznania guza nowotworowego.
Rokowanie w nerwiaku zarodkowym zależy od kilku czynników. Im wcześniejszy wiek dziecka, u którego rozpoznano nowotwór, tym większa szansa na wyzdrowienie. Stadium zaawansowania guza oraz ocena genetyczna (liczba kopii onkogenu), to kolejne, istotne czynniki rokownicze.

Nerwiakowłókniak

Nerwiakowłókniaki są łagodnymi guzami utworzonymi z osłonek nerwów znajdujących się w skórze. Często nowotwory te powstają z powodu dziedzicznej choroby genetycznej – neurofibromatozy. U chorych występuje wiele nerwiakowłókniaków oraz wiele ciemnych plam, które są porównywane do przebarwień koloru kawy z mlekiem. Neurofibromatozie towarzyszy wiele dodatkowych objawów. Nerwiakowłókniaki to nowotwory łagodne, jednak w niektórych lokalizacjach mogą powodować powstanie wielu uciążliwych objawów, np. guzy powstałe w przełyku mogą powodować jego niedrożność i krwawienia.

Nerwiak Mortona

W początku choroby Mortona nie stosuje się określenia nerwiak, ponieważ dla tego schorzenia nie jest charakterystyczna obecność guza nowotworowego. Nerwiak Mortona jest określeniem wyłącznie potocznym. Guz zbudowany ztkanki łącznej powstaje w wyniku długotrwałego ucisku w okolicy nerwu podeszwowego. Objawem guza Mortona jest mrowienie w palcach stopy, które z czasem staje się coraz bardziej intensywne i bolesne. Podstawą leczenie jest zmiana obuwia na wygodniejsze, które nie będzie uciskać chorobowo zmienionego miejsca. Przy nerwiaku Mortona stosuje się specjalne wkładki ortopedyczne.

Jakie są przyczyny nerwiaków?

Nerwiaki należą do rzadkich typów nowotworów. Wywodzą się z tkanek tworzących nerwy, czyli z neuronów lub też komórek tkanki łącznej budujących osłonki nerwów obwodowych. Mogą być umiejscowione w każdej części ludzkiego ciała, ale do charakterystycznych lokalizacji należy kanał kręgowy oraz okolica wyjścia nerwów czaszkowych z pnia mózgu. W zależności od lokalizacji nerwiak ma postać zgrubień w przebiegu nerwu lub widocznego na skórze brunatnego guzka.
Może występować pojedynczo lub mnogo, zwłaszcza w przebiegu uwarunkowanego genetycznie schorzenia zwanego neurofibromatozą. Jak każda tkanka nowotworowa charakteryzuje się niekontrolowanym przez mechanizmy ludzkiego organizmu wzrostem, nieprawidłową funkcją oraz strukturą komórek. Pytanie o przyczyny nerwiaka pozostaje otwarte, nie zostały one do końca poznane. Zainicjowanie nowotworzenia jest wypadkową działania powszechnie znanych rakotwórczych czynników środowiskowych, predyspozycji genetycznych oraz spontanicznych mutacji i błędów materiału genetycznego. Nie udało się wyodrębnić konkretnych czynników ścisłe odpowiedzialnych za powstawanie nerwiaków, aczkolwiek wiadomo z obserwacji klinicznej, że nierzadko powstają one w miejscu narażonym wcześniej na uraz mechaniczny.

Jakie są objawy nerwiaków?

Nie ma objawów charakterystycznych dla wszystkich rodzajów nerwiaków. Każdy nerwiak ma swoje charakterystyczne objawy.

Nerwiak osłonkowy

Nerwiak osłonkowy objawia się jednostronnym niedosłuchem, szumami w uszach, zaburzeniami równowagi, złą koordynacją ruchów i zaburzeniami czucia twarzy. Schwanomma może przybrać postać złośliwą, na przykład złośliwego nowotworu osłonek nerwów obwodowych.

Nerwiak zarodkowy

Nerwiak płodowy ma wiele bardzo różnych objawów. Zależą one od umiejscowienia nowotworu. Ponad 80% przypadków to nowotwory w obrębie jamy brzusznej, które objawiają się wyczuwalnym twardym guzem, brakiem apetytu, nudnościami, wymiotami, bólami brzucha i wyniszczeniem. Nerwiak płodowy może pojawić się także w okolicach oczodołów, gałek ocznych, szyi, kręgosłupa, miednicy mniejszej i klatki piersiowej.

Nerwiakowłókniak

Chorzy na nerwiakowłókniaka często narzekają na nerwobóle. Zwykle można wyczuć guzki pod skórą; pojawiają się również guzki na przebiegu nerwów. Występują przebarwienia skórne w kolorze brązowawym.

Nerwiak Mortona

Objawem nerwiaka Mortona jest ból stopy podczas chodzenia lub uciskania miejsca midzy trzecim w czwartym palcem. Ból czasem jest bardzo nasilony i znacznie utrudnia poruszanie się. Często występuje również uczucie palenia i mrowienia. W miarę jak nerwiak się rozrasta, nasila się także stan zapalny. Ból jest wtedy stały i promieniuje od śródstopia do czubków palców. Zdarzają się też bolesne skurcze w przedniej części stopy.

Czym charakteryzują się nerwiaki opon mózgowo-rdzeniowych w badaniach tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego?

Nerwiak opon mózgowo-rdzeniowych (schwannoma, neurilemmoma, neurinoma) w TK obrazuje się zwykle jako izodensyjny, ostro ograniczony guz ulegający silnemu, jednolitemu wzmocnieniu kontrastowemu. Nerwiaki o większych rozmiarach mogą zawierać torbiele lub zwapnienia. Nierzadko powodują zniekształcenie struktur tylnego dołu czaszki, przemieszczenie komory IV i zaciśnięcie zbiornika kąta mostowo- -móżdżkowego, prowadząc do wodogłowia, oraz mogą uciskać pień mózgu. W przypadkach wzrostu guza w przewodzie słuchowym wewnętrznym można wykazać w TK poszerzenie przewodu oraz brzeżnych części piramidy kości skroniowej.
W MR nerwiaki wykazują jednorodny, izointensywny sygnał w obrazach T1 - oraz podwyższony w obrazach T2 -zależnych i w sekwencji FLAIR. Ulegają one silnemu wzmocnieniu kontrastowemu, co umożliwia wykrycie małych nerwiaków położonych w przebiegu nerwów czaszkowych, w tym niewidocznych w TK guzów wewnątrzprzewodowych. Różnicując nerwiaki osłonkowe z nerwiakowłókniakami (neurofibroma), należy wziąć pod uwagę topografię zmian (nerwiaki osłonkowe są częściej spotykane w nerwach czaszkowych niż w rdzeniowych), ich kształt (owalny w przypadku nerwiaków osłonkowych) oraz wzmocnienie kontrastowe (nerwiaki osłonkowe silniej się wzmacniają po podaniu środka kontrastowego). Postacie anaplastyczne mogą naciekać tkanki mózgowia.

Jak leczy się nerwiaki?

Diagnostyka nerwiaka opiera się na wywiadzie z pacjentem, badaniu manualnym, ale przede wszystkim na badaniach obrazowych. Wykonywany jest rentgen, rezonans magnetyczny. Tego rodzaju badania pozwalają na uwidocznienie i zlokalizowanie guza. W przypadku nerwiaka konieczna jest interwencja chirurgiczna. Po przeprowadzonej operacji lekarz może również zlecić chemioterapię, albo radioterapię. Oczywiście dobre rokowania w początku choroby bardzo ważna jest szybka diagnostyka i podjęcie właściwej terapii. 

Gdzie pójść na konsultację do neurochirurga?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której działa Poradnia Neurochirurgii Ogólnej i Onkologicznej. Przyjmują w niej bardzo dobrzy lekarze z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, kręgosłupa i nerwów obwodowych.
Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, do której warto przyjść na konsultację do neurochirurga.

W celu umówienia się na konsultację u neurochirurga skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +4822902337

Źródła:
medonet.pl/zdrowie,nerwiak---rodzaje--leczenie,artykul,1732694.html
hellozdrowie.pl/czym-jest-nerwiak-jakie-sa-jego-rodzaje-objawy-i-dostepne-metody-leczenia/
zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,20889255,nerwiak-nowotwor-tkanek-ukladu-nerwowego-typy-objawy-i-przyczyny.html
medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,metatarsalgia-mortona--nerwiak-mortona-,artykul,1700820.html
wylecz.to/uklad-nerwowy-i-psychiatria/nerwiak/