Jak leczyć ból pooperacyjny?

Co to jest ból pooperacyjny?

Ból stanowi naturalną reakcję organizmu na czynniki uszkadzające. Jednym z wielu problemów, z którymi boryka się współczesna medycyna, jest ból pooperacyjny. W okresie pooperacyjnym pacjenci są szczególnie narażeni na zwiększone odczuwanie bólu. Ból pooperacyjny jest wywołany przez śródoperacyjne uszkodzenie tkanek/narządów a jego natężenie i zasięg są najczęściej proporcjonalne do rozległości zabiegu operacyjnego. Ból pooperacyjny jest „samoograniczającym się zjawiskiem” o największym natężeniu w pierwszej i drugiej dobie pooperacyjnej, a znacznie mniejszym w trzeciej lub czwartej dobie po zabiegu. Ocenę bólu można zaliczyć do najważniejszych umiejętności zespołu terapeutycznego.

Jak powstaje ból pooperacyjny?

Ostry ból pooperacyjny powstaje na skutek uszkodzenia tkanek i narządów wewnętrznych. Zabieg operacyjny, mimo iż jest metodą leczenia, powoduje uszkodzenie tkanek (skóry, mięśni, naczyń, nerwów). W miejscu uszkodzenia tkanek powstają substancje wywołujące ból (alogogeny), które pobudzają zakończenia cienkich włókien nerwowych. Sygnał bólowy przekazywany jest drogą tych włókien do mózgu i tam wywołuje odczuwane doznania.
Cechą bólu pooperacyjnego jest to, że jego natężenie jest największe tuż po operacji i maleje stopniowo w wyniku zmniejszania się ilości algogenów w zdrowiejących tkankach.
Istnieją duże różnice w odczuwaniu bólu przez różnych ludzi oraz różnice w reakcji na stosowane leczenie. Różnice te są częściowo uwarunkowane genetycznie, a częściowo są wynikiem dodatkowych elementów wpływających na odczucia bólowe, np. lęku, obawy, znaczenia bólu dla chorego. Walka z bólem musi być więc prowadzona indywidualnie i być dostosowana do potrzeb danej osoby.

Jakie są czynniki wpływające na ból pooperacyjny?

Natężenie i zasięg bólu zależą od wielu czynników, takich jak np.:

Rodzaj operacji

Zarówno lokalizacja zabiegu, jak również jego rozległość i czas trwania w istotny sposób wpływają na stopień odczuwania bólu przez chorego. Najsilniejszy ból występuje po torakotomiach i zabiegach w okolicy nadbrzusza, natomiast znacznie mniejszy - po zabiegach np. na kończynach.

Przygotowanie przedoperacyjne

Lekarze i pielęgniarki odgrywają bardzo ważną rolę w przygotowaniu pacjenta do operacji, zarówno od strony "merytorycznej", jak i psychologicznej. Rozmowa personelu medycznego z pacjentem o przebiegu operacji, mogącym wystąpić bólu pooperacyjnym czy powikłaniach, sprawia, że chory jest bardziej spokojny, nie odczuwa lęku, a jego późniejsze leczenie jest krótsze i skuteczniejsze.

Cechy osobowości chorego

Natężenie bólu pooperacyjnego w dużym stopniu zależy od samego pacjenta. Osoby neurotyczne, z poczuciem strachu, nieporadności czy samotności mogą odczuwać ból silniej i częściej. Duże znaczenie ma także lęk, który osłabia działanie analgetyków, przez co musi być podawany łącznie z anksjolitykami lub lekami uspokajającymi. Większe zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe występuje również u chorych ze skłonnością do depresji.

Wiek - Ból pooperacyjny jest lepiej tolerowany przez osoby starsze niż młodsze. Przyczyną tego może być podwyższenie progu bólowego wraz z wiekiem.
Płeć - Na ból bardziej wrażliwe są kobiety, co jest spowodowane niższym progiem bólowym. Mimo to zgłaszają one mniejsze zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe niż mężczyźni.

Kto decyduje o sposobie zwalczania bólu?

Aby wybrać odpowiedni sposób walki z bólem należy go najpierw właściwie ocenić. Bardzo silny ból będzie wymagał innego leczenia niż ból tego samego pochodzenia, ale o niewielkim natężeniu. Nasilenie i rodzaj bólu może być odmienny od tego, który odczuwają inni pacjenci, nawet jeśli przeszli taką samą operację.
Czasem trzeba skorzystać z dwóch lub więcej sposobów, by ulżyć w bólu.
Dlatego ważna jest aktywna współpraca lekarza z pacjentem, który zaproponuje optymalny i indywidualny dla pacjenta sposób leczenia bólu.

Gdzie się leczyć?

Poradnia Leczenia Bólu znajduje się w Onkolmed Lcznicy Onkologiczna w miecie Warszawa na Ursynowie, w której leczeniem pooperacyjnych zespołów bólowych zajmuje się doświadczony lek. med. Beata Stypuła-Ciuba.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza medycyny paliatywnej skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337