Kiedy wykonać USG układu moczowego? Kompleksowy przewodnik dla pacjentów – objawy, wskazania, diagnostyka i leczenie

USG układu moczowego to jedno z najważniejszych, nieinwazyjnych badań diagnostycznych, które umożliwia ocenę stanu narządów odpowiedzialnych za wytwarzanie i odprowadzanie moczu – nerek, moczowodów, pęcherza moczowego, a u mężczyzn także gruczołu krokowego (prostaty). Wczesne wykrycie nieprawidłowości w obrębie układu moczowego może zapobiec poważnym powikłaniom, w tym przewlekłym chorobom nerek, nadciśnieniu tętniczemu, a nawet nowotworom.

W artykule omówimy:

1. Kiedy warto wykonać USG układu moczowego?

2. Najczęstsze objawy wymagające diagnostyki ultrasonograficznej

3. Przebieg badania USG

4. Najczęstsze choroby wykrywane dzięki USG

5. Diagnostyka i leczenie w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

6. Specjaliści, którzy zajmują się chorobami układu moczowego

7. Źródła medyczne, na podstawie których opracowano artykuł

8. Zaproszenie na konsultację do Onkolmed w Warszawie

1. Kiedy warto wykonać USG układu moczowego?

USG układu moczowego warto wykonać:

• profilaktycznie – raz na 1–2 lata, szczególnie u osób po 50. roku życia,

• w przypadku dolegliwości bólowych w okolicy lędźwiowej, podbrzusza, pachwin,

• przy zaburzeniach oddawania moczu, np. częstomocz, bolesne oddawanie moczu (dyzuria), trudności w rozpoczęciu mikcji,

• w przypadku krwiomoczu (obecność krwi w moczu),

• przy nawracających infekcjach dróg moczowych (ZUM),

• u pacjentów z kamicą nerkową – do oceny położenia i wielkości kamieni,

• przy podejrzeniu nowotworu układu moczowego (nerka, pęcherz, prostata),

• w monitorowaniu chorób przewlekłych, takich jak: przerost prostaty, torbiele nerek, wodonercze,

• przed i po leczeniu chirurgicznym narządów układu moczowego,

• u dzieci z wadami wrodzonymi układu moczowego.

Profilaktyczne USG – czy warto?

Tak! Wiele chorób nerek i pęcherza może przez długi czas przebiegać bezobjawowo. Wczesne wykrycie zmian pozwala zapobiec ich rozwojowi. Szczególnie ważne jest to u:

• osób z nadciśnieniem tętniczym,

• diabetyków,

• pacjentów z historią raka w rodzinie,

• osób po 50. roku życia (szczególnie mężczyzn – kontrola prostaty).

2. Najczęstsze objawy wymagające wykonania USG układu moczowego

Wskazaniem do pilnej diagnostyki ultrasonograficznej są następujące objawy:

a) Ból w okolicy lędźwiowej

• Może sugerować kamicę nerkową, wodonercze, zakażenie, a także nowotwór nerki.

• Często towarzyszą mu nudności, wymioty lub parcie na mocz.

b) Krwiomocz (hematuria)

• Nawet niewielka ilość krwi w moczu to alarmujący objaw.

• Może oznaczać infekcję, ale także raka pęcherza lub nowotwór nerki.

c) Zatrzymanie moczu

• Najczęściej u mężczyzn – może być skutkiem przerostu prostaty lub zwężenia cewki moczowej.

d) Częstomocz, pieczenie, nagłe parcie

• Objawy infekcji, zapalenia pęcherza, ale także chorób rozrostowych.

e) Opuchnięcia kończyn dolnych i twarzy

• Objaw chorób nerek (zespół nerczycowy, niewydolność nerek).

3. Jak przebiega badanie USG układu moczowego?

USG jest bezbolesne, nieinwazyjne i bezpieczne, nie wymaga użycia promieniowania jonizującego.

Przygotowanie:

• Na 1–2 godziny przed badaniem należy wypić ok. 1 litra wody i nie oddawać moczu – pełny pęcherz ułatwia ocenę jego struktury.

• W dniu badania zaleca się unikanie ciężkostrawnych posiłków.

Przebieg badania:

• Pacjent leży na plecach.

• Lekarz przesuwa głowicę aparatu po brzuchu – wcześniej nakłada się na skórę żel przewodzący.

• Trwa ok. 15–30 minut.

• Obraz narządów widoczny jest na monitorze w czasie rzeczywistym.

4. Jakie choroby wykrywa USG układu moczowego?

USG pozwala wykryć i monitorować m.in.:

Kamicę nerkową i moczowodową

Widoczne są kamienie, ich lokalizacja i ewentualne poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego.

Guzy nerek, pęcherza i prostaty

USG umożliwia wykrycie zmian nowotworowych nawet o niewielkich rozmiarach.

Torbiele, wodonercze

Widoczne są torbiele proste i złożone oraz poszerzenie dróg moczowych.

Przerost prostaty (BPH)

U mężczyzn po 50. r.ż. to częsta przyczyna zaburzeń mikcji.

Zmiany zapalne, ropnie

Możliwe jest uwidocznienie cech stanu zapalnego, nagromadzeń płynów.

5. Diagnostyka i leczenie w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie wykonujemy USG układu moczowego oraz prowadzimy kompleksową diagnostykę i leczenie chorób nerek, pęcherza, prostaty i moczowodów.

Diagnostyka:

• USG jamy brzusznej i układu moczowego (także przezodbytnicze TRUS),

• badania laboratoryjne (morfologia, kreatynina, eGFR, badanie ogólne moczu),

• tomografia komputerowa (TK),

• rezonans magnetyczny (MRI),

• cystoskopia,

• biopsje (np. prostaty, zmian nerkowych).

Tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MRI), cystoskopia - wykonywane są w ośrodkach referencyjnych.

Leczenie:

• farmakoterapia (antybiotyki, leki rozkurczowe, leki na BPH),

• zabiegi urologiczne i onkologiczne (współpraca ze szpitalami partnerskimi),

• chemioterapia i radioterapia – przy nowotworach układu moczowego.

6. Specjaliści w Onkolmed zajmujący się chorobami układu moczowego

W Onkolmed konsultują doświadczeni specjaliści:

• Urolog,

• Radiolog,

• Onkolog kliniczny,

• Chemioterapeuta,

• Radioterapeuta,

• Neurolog dziecięcy / urolog dziecięcy – dla najmłodszych pacjentów z wadami wrodzonymi układu moczowego.

7. Źródła naukowe i medyczne wykorzystane w artykule:

1. European Association of Urology (EAU) Guidelines

2. Polskie Towarzystwo Urologiczne

3. National Kidney Foundation (NKF)

4. PubMed – przegląd publikacji dot. diagnostyki obrazowej i nowotworów układu moczowego (2020–2024)

5. Badania kliniczne dot. skuteczności USG w diagnostyce raka nerki: Radiology. 2022;304(1):38-45.

8. Zaproszenie na konsultację

Jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące objawy, masz w rodzinie przypadki raka nerek, pęcherza lub prostaty albo chcesz zadbać o zdrowie profilaktycznie – nie czekaj!
Zgłoś się do Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie na badanie USG układu moczowego i konsultację ze specjalistą urologiem lub onkologiem.

Zadbaj o swoje zdrowie – wczesna diagnostyka ratuje życie!