29 Maj 2025
Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) – co warto wiedzieć?
Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego, znane także pod skrótem GIST (z ang. Gastrointestinal Stromal Tumors), to rzadkie, ale istotne zmiany nowotworowe, które powstają w tkankach miękkich przewodu pokarmowego. Jeśli otrzymałeś taką diagnozę lub chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, jesteś w dobrym miejscu. W tym artykule wytłumaczymy, czym są GIST-y, jak się je rozpoznaje, jakie metody leczenia są dostępne oraz jak możesz skorzystać z pomocy specjalistów w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie.
1. Czym są nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST)?
GIST-y to nowotwory wywodzące się z komórek podścieliska przewodu pokarmowego, a dokładniej z tzw. komórek Cajala, które pełnią rolę „regulatorów” pracy mięśni gładkich jelit. GIST-y są stosunkowo rzadkie — stanowią około 1% wszystkich nowotworów przewodu pokarmowego. Mogą powstać w różnych częściach układu pokarmowego, najczęściej jednak w żołądku (około 60%) i jelicie cienkim (około 30%).
Jak powstają GIST-y?
Przyczyną powstawania tych nowotworów są mutacje w genach regulujących podziały komórkowe, zwłaszcza w genie KIT lub PDGFRA. Te mutacje powodują, że komórki zaczynają się niekontrolowanie dzielić i tworzyć guzy.
Objawy GIST-ów
GIST-y długo mogą nie dawać żadnych objawów, co utrudnia ich wczesne wykrycie. Gdy guz rośnie, mogą pojawić się takie symptomy jak:
Ból brzucha
Uczucie pełności lub dyskomfort po jedzeniu
Krwawienia z przewodu pokarmowego (np. krew w stolcu lub wymiotach)
Niewyjaśniona utrata masy ciała
Anemia wynikająca z przewlekłego krwawienia
2. Jak diagnozujemy nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego?
W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie mamy dostęp do nowoczesnych metod diagnostycznych, które pozwalają na precyzyjne wykrycie i ocenę GIST-ów.
Podstawowe metody diagnostyczne:
Endoskopia górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego – pozwala na bezpośrednie obejrzenie wnętrza żołądka i jelit oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
USG jamy brzusznej i ultrasonografia endoskopowa (EUS) – umożliwia ocenę guza i jego głębokości.
Tomografia komputerowa (TK) – pozwala na ocenę rozległości guza i ewentualnych przerzutów.
Rezonans magnetyczny (MRI) – szczególnie przydatny do oceny zmian w okolicy miednicy czy wątroby.
Badania molekularne – analiza mutacji genów KIT i PDGFRA, które wpływają na wybór terapii.
Diagnostyka histopatologiczna
Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie badania mikroskopowego pobranych tkanek oraz badania immunohistochemicznego. Wykrycie białka CD117 (produkt genu KIT) jest charakterystyczne dla większości GIST-ów.
W Onkolmed można wykonać diagnostykę histopatologiczną, USG jamy brzusznej i badania molekularne. Pozostałe badania obrazowe można wykonać w ośrodkach referencyjnych.
3. Jakie są metody leczenia GIST?
Leczenie nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego zależy od wielkości guza, lokalizacji, obecności przerzutów oraz typu mutacji genetycznej.
Chirurgia
Resekcja chirurgiczna to podstawowa metoda leczenia GIST-ów, zwłaszcza jeśli guz jest ograniczony i możliwy do usunięcia.
W Onkolmed współpracujemy z doświadczonymi chirurgami onkologicznymi, którzy wykonują zabiegi z zachowaniem jak najmniejszej inwazyjności.
Terapia celowana
W przypadku guzów nieoperacyjnych lub przerzutowych stosuje się lek tyrozynokinazowy imatynib (Glivec), który blokuje nieprawidłową aktywność białka KIT i PDGFRA.
Terapia jest dostosowana indywidualnie do pacjenta na podstawie wyników badań molekularnych.
Imatynib i inne nowoczesne terapie celowane są dostępne również w ramach leczenia w placówkach współpracujących z Onkolmed.
Radioterapia i chemioterapia
Radioterapia jest stosowana rzadko, głównie w sytuacjach paliatywnych.
Klasyczna chemioterapia ma ograniczoną skuteczność w leczeniu GIST.
4. Jakie są rokowania i dlaczego ważna jest wczesna diagnostyka?
Rokowania pacjentów z GIST zależą od wielkości guza, jego lokalizacji, tempa wzrostu (ocenianego na podstawie indeksu mitotycznego) oraz skuteczności leczenia.
Wczesne wykrycie i całkowite usunięcie guza daje duże szanse na wyleczenie.
Nowoczesne terapie celowane znacząco poprawiły rokowania w przypadku choroby zaawansowanej.
Regularna kontrola po leczeniu jest kluczowa, by szybko wykryć ewentualne nawroty.
5. Specjaliści Onkolmed, którzy zajmują się nowotworami podścieliskowymi przewodu pokarmowego
W naszej przychodni w Warszawie konsultacje i leczenie GIST prowadzą:
Onkolodzy kliniczni – koordynują proces leczenia, dobierają terapię celowaną.
Chirurdzy onkologiczni – przeprowadzają operacje usunięcia guzów.
Radiolodzy – wykonują i interpretują badania obrazowe.
Patolodzy i specjaliści od diagnostyki molekularnej – precyzyjnie diagnozują typ i charakter guza.
6. Zapraszamy na konsultacje i badania w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie
Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, takie jak ból brzucha, krwawienia, czy nieoczekiwaną utratę masy ciała, nie zwlekaj. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie oferujemy kompleksową diagnostykę i nowoczesne metody leczenia nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego.
Skontaktuj się z nami, umów konsultację z doświadczonym onkologiem lub gastroenterologiem i zyskaj pewność, że Twoje zdrowie jest w dobrych rękach.
Źródła i literatura medyczna
Artykuł opiera się na aktualnych, wiarygodnych źródłach medycznych oraz wynikach badań klinicznych:
Joensuu H., Hohenberger P., Corless C.L. Gastrointestinal stromal tumour. Lancet. 2013;382(9896):973-983.
Demetri G.D., von Mehren M., Blanke C.D., et al. Efficacy and safety of imatinib mesylate in advanced gastrointestinal stromal tumors. N Engl J Med. 2002;347(7):472-480.
Casali P.G., Abecassis N., Aro H.T., et al. Gastrointestinal stromal tumours: ESMO–EURACAN Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol. 2018;29(Suppl 4):iv68-iv78.
NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology: Soft Tissue Sarcoma, Version 2.2024.
Współczesne standardy diagnostyki molekularnej i terapii celowanej GIST – Polskie Towarzystwo Onkologiczne, 2023.
