Dlaczego warto zaszczepić się przeciwko wirusowi HPV?

Pełne kompendium wiedzy – profilaktyka raka szyjki macicy i nie tylko

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papillomavirus) to jeden z najczęściej przenoszonych drogą płciową wirusów na świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn przynajmniej raz w życiu zetknie się z tym wirusem. W większości przypadków infekcja przebiega bezobjawowo i samoistnie ustępuje, ale w pewnych okolicznościach może prowadzić do rozwoju nowotworów, w tym raka szyjki macicy, odbytu, prącia, gardła i krtani.

Szczepienie przeciwko HPV jest obecnie jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania tym groźnym powikłaniom.

1. Czym jest wirus HPV?

HPV to rodzina ponad 200 różnych typów wirusa, z czego ok. 40 przenosi się drogą płciową. Wyróżniamy:

• Typy niskiego ryzyka (np. HPV 6 i 11) – powodują brodawki narządów płciowych (kłykciny kończyste).

• Typy wysokiego ryzyka (np. HPV 16, 18, 31, 33) – związane są z rozwojem nowotworów.

Szczególnie niebezpieczne są typy HPV 16 i 18 – odpowiadają za około 70% przypadków raka szyjki macicy.

2. Jakie choroby powoduje HPV?

Wirus HPV może powodować:

U kobiet:

• Rak szyjki macicy

• Rak pochwy i sromu,

• Brodawki narządów płciowych,

• Zmiany przednowotworowe.

U mężczyzn:

• Rak prącia,

• Brodawki narządów płciowych,

• Rak odbytu,

• Rak gardła i krtani.

U obu płci:

• Rak jamy ustnej i gardła,

• Nowotwory głowy i szyi.

Warto zaznaczyć, że niektóre typy HPV mogą pozostawać w organizmie w formie latentnej przez lata, zanim doprowadzą do zmian nowotworowych.

3. Dlaczego szczepienie przeciw HPV jest ważne?

Szczepienie to najskuteczniejszy sposób zapobiegania zakażeniom HPV i ich powikłaniom. Skuteczność szczepionek potwierdzono w licznych badaniach klinicznych i programach populacyjnych (np. w Australii, Kanadzie i Szwecji).

Korzyści ze szczepienia:

• Ochrona przed zakażeniem najbardziej onkogennymi typami HPV.

• Znaczne obniżenie ryzyka raka szyjki macicy.

• Mniejsza częstość występowania kłykcin kończystych.

• Zmniejszenie liczby zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych u kobiet z podejrzanymi zmianami szyjki macicy.

4. Kto powinien się zaszczepić?

Szczepienie zalecane jest zarówno dziewczętom, jak i chłopcom, najlepiej przed rozpoczęciem współżycia seksualnego.

Rekomendacje:

• WHO zaleca szczepienie dzieci i młodzieży w wieku 9–14 lat.

• W Polsce program szczepień obejmuje dzieci od 12. roku życia.

• Dorośli, którzy nie byli wcześniej szczepieni, również mogą skorzystać ze szczepienia – szczególnie do 26. roku życia, ale możliwe jest także szczepienie u osób starszych po konsultacji z lekarzem.

5. Jakie szczepionki przeciwko HPV są dostępne?

W Polsce dostępne są trzy szczepionki:

6. Jak wygląda schemat szczepień?

Schemat zależy od wieku osoby szczepionej:

• Osoby do 14. roku życia: 2 dawki w odstępie 6 miesięcy.

• Osoby powyżej 15. roku życia i dorośli: 3 dawki (0, 1–2, 6 miesięcy).

7. Czy szczepionka przeciw HPV jest bezpieczna?

Tak. Szczepionki przeszły wieloetapowe badania kliniczne i są stale monitorowane przez instytucje takie jak FDA (USA) i EMA (UE).

Możliwe działania niepożądane:

• Ból w miejscu wstrzyknięcia,

• Gorączka,

• Zmęczenie.

Reakcje uboczne są łagodne i przemijające. Korzyści z zaszczepienia znacznie przewyższają ryzyko.

8. Szczepienie dorosłych – czy warto?

Zdecydowanie tak. Choć szczepienie jest najbardziej skuteczne przed rozpoczęciem życia seksualnego, osoby dorosłe nadal mogą odnieść korzyść z ochrony przed typami wirusa, z którymi jeszcze nie miały kontaktu.

9. HPV a badania profilaktyczne

Szczepienie nie zastępuje regularnych badań. Kobiety powinny nadal wykonywać:

• Cytologię szyjki macicy (Pap test),

• Testy DNA HPV – szczególnie u kobiet po 30. roku życia.

W Onkolmed oferujemy oba badania w ramach profilaktyki raka szyjki macicy.

10. Gdzie się zaszczepić?

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie szczepienie przeciwko HPV jest dostępne zarówno dla dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Nasz zespół specjalistów zapewnia:

• Konsultacje z lekarzami ginekologami, onkologami i pediatrami,

• Pełne badanie przed szczepieniem,

• Wybór odpowiedniej szczepionki dopasowanej do wieku i potrzeb pacjenta.

11. Lekarze w Onkolmed, którzy zajmują się profilaktyką HPV:

• Ginekolog onkologiczny – specjalista w zakresie raka szyjki macicy,

• Onkolog kliniczny – prowadzi profilaktykę wtórną i konsultacje dorosłych pacjentów,

• Urolog i urolog dziecięcy – zajmuje się diagnostyką zmian HPV u mężczyzn i chłopców.

12. Zapraszamy do Onkolmed Lecznica Onkologiczna!

Nie czekaj, zadbaj o zdrowie swoje i swoich najbliższych. Skorzystaj z naszej kompleksowej oferty:

• Szczepienia przeciwko HPV,
• Konsultacje z lekarzami specjalistami,
• Diagnostyka cytologiczna i molekularna (testy HPV DNA),
• Profilaktyka raka szyjki macicy, pochwy, odbytu i gardła.

Źródła naukowe:

1. WHO – Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer, 2023

2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), HPV Vaccination Recommendations

3. The Lancet, “Effect of HPV vaccination on cervical cancer incidence”, 2021

4. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), “Guidance on HPV vaccination”, 2022

5. Badania kliniczne: FUTURE I, II; PATRICIA Study; Danish Nationwide Study (2020)