Ginekomastia - przyczyny i leczenie

Jaką chorobą jest ginekomastia?

Ginekomastia to choroba polegająca na przeroście gruczołu piersiowego i pojawiająca się u mężczyzn w różnym wieku. Pojawia się prawie u połowy męskiej populacji, ale ujawnia się na różnych etapach życia i w różnym stopniu.
Należy jednak odróżnić pojęcie lipomastii od ginekomastii. Zdecydowana większość chorych cierpi na pierwszą dolegliwość, której przyczyną jest nadmiar tkanki tłuszczowej zgromadzonej w okolicy piersi. Ginekomastia natomiast ma podłoże także w tkance gruczołowej. 

Ginekomastia – jakie są przyczyny ginekomastii?

Niektórzy specjaliści uważają, że ginekomastia jest związana z nadmiarem prolaktyny – hormonu, który u kobiet odpowiada za wytwarzanie mleka. Więcej zwolenników ma pogląd, że ma to związek z zaburzeniem równowagi między poziomem androgenów i estrogenów. Nadmiar estrogenów spowodowany spadkiem androgenów może być wystarczającym bodźcem pobudzającym sutek do wzrostu. Niektórzy uczeni twierdzą, że decydujący wpływ na rozwój sutka ma to, co dzieje się w podwzgórzu i przysadce mózgowej.
Powiększenie się piersi występuje też jako powikłanie u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek, przy marskości i raku wątroby, zaburzeniach krążenia wątrobowego. Może mieć związek z niedożywieniem, awitaminozą i chorobami przewodu pokarmowego, które prowadzą do wyniszczenia organizmu.
Kolejna przyczyna to przyjmowanie leków zawierających estrogeny lub wspomagających ich aktywność, także leków hamujących syntezę testosteronu albo zmniejszających jego efektywność (np. leki przeciw-obrzękowe, moczopędne, hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku, przeciwgrzybicze, podawane w terapii nowotworowej, leczeniu nadciśnienia tętniczego). Stwierdzono, że niektóre narkotyki – heroina, marihuana – też mogą wywołać objawy ginekomastii

Ginekomastia – jak przebiega leczenie ginekomastii?

Podstawą rozpoznania jest przede wszystkim wywiad, czyli rozmowa z lekarzem oraz badanie fizykalne. W poszukiwaniu przyczyn ginekomastii trzeba uwzględnić przede wszystkim wiek pacjenta. Jak wspomniano, u chłopców w okresie dojrzewania przyczyną ginekomastii są zazwyczaj przemiany fizjologiczne, niewymagające leczenia. U mężczyzn w starszym wieku dominuje ginekomastia spowodowana fizjologicznym procesem starzenia. U mężczyzn w okresie rozrodczym, przyczyny ginekomastii mogą być różne i należy przede wszystkim wykluczyć poważne schorzenia takie jak nowotwór.
Istotne jest ustalenie okresu, w jakim doszło do powiększenia gruczołów sutkowych oraz objawów towarzyszących (takich jak np. bolesność).
Oprócz badania lekarskiego, celem rozpoznania warto wykonać następujące badania laboratoryjne:

• morfologia krwi obwodowej wraz z rozmazem,
• próby wątrobowe oraz nerkowe,
• stężenie estradiolu, testosteronu, TSH, LH i FSH w surowicy,
• w razie podejrzenia nowotworu markery nowotworowe (np. beta HCG przy podejrzeniu nowotworu jąder).

Konieczne jest także wykonanie badań obrazowych, przede wszystkim USG gruczołów piersiowych, a także USG jamy brzusznej (ocena nadnerczy) oraz jąder. W przypadku podejrzenia konkretnej przyczyny lekarz może zlecić także inne badania obrazowe, jak:

• USG tarczycy,
• rezonans magnetyczny głowy,
• tomografia komputerowa klatki piersiowej lub jamy brzusznej.

Postępowanie i lecznicze w ginekomastii uzależnione jest od przyczyny. Jeżeli przyczyną ginekomastii jest nowotwór, konieczne jest leczenie onkologiczne. W przypadku ginekomastii spowodowanej zażywaniem leków, w miarę możliwości należy leki odstawić lub zastąpić je odpowiednikami pozbawionymi takiego działania (np. zamiast spironolaktonu zastosować eplerenon). Jeżeli ginekomastia jest spowodowana schorzeniami wątroby, nerek lub tarczycy, dąży się do poprawy czynności tych narządów. U mężczyzn z hipogonadyzmem konieczne bywa stosowanie testosteronu lub leków hamujących aktywność estrogenów.
U pacjentów z rakiem prostaty leczonych anty-androgenami, u których istnieje wysokie ryzykoprzerostu gruczołów piersiowych bywa stosowanaprofilaktyczna radioterapia.
W przypadku mężczyzn otyłych, zmniejszeniu ilości tkanki tłuszczowej służą odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne oraz dieta.
Leczenie chirurgiczne zarezerwowane jest dla sytuacji, w których leczenie przyczynowe nie wpływa na stopień nasilenia ginekomastii. Można też je rozważać w przypadku ginekomastii samoistnej, niezwiązanej z patologią (przetrwała ginekomastia z okresu dojrzewania). Zabieg polega na usunięciu nadmiaru tkanki gruczołowej oraz tłuszczowej i wykonuje się go w znieczuleniu ogólnym. Cięcie może być umiejscowione pod sutkiem, w okolicy brodawki sutkowej lub pachy.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337