Czy niedoczynność tarczycy u kobiety w czasie ciąży może mieć wpływ na dziecko?

Co to jest niedoczynność tarczycy?

Zaburzenia czynności tarczycy należą do najpowszechniej spotykanych zaburzeń hormonalnych u kobiet w ciąży. Dolegliwości i objawy chorobowe towarzyszące niedoczynności tarczycy są różne i czasem mylone z dolegliwościami powodowanymi przez ciążę. Niedoczynność tarczycy w ciąży wiąże się z ryzykiem wielu powikłań, które wpływają zarówno na matkę, jak i na dziecko. 
Niedoczynność tarczycy to stan, w którym dochodzi do częściowego lub całkowitego zniesienia produkcji hormonów gruczołu tarczowego: trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4). Rozpoznanie niedoczynności tarczycy przed zajściem w ciążę pozwala na zapobiegnięcie wielu komplikacjom w czasie ciąży i porodu.
Niestety część rozpoznań niedoczynności tarczycy jest postawiona dopiero w czasie ciąży. Jawna, dająca objawy niedoczynność tarczycy rozpoznawana jest u około 0,5% kobiet w ciąży. U 2-3% ciężarnych rozpoznaje się subkliniczną postać niedoczynności tarczycy, która poprzedza jej postać pełnoobjawową.

Jakie są czynniki ryzyka niedoczynności tarczycy?

Obecnie brak jest rutynowych zaleceń dotyczących badania TSH u kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży. Lekarz ginekolog prowadzący powinien ze szczególną uwagą podejść do kobiet ciężarnych, które:

• mają powiększone płaty tarczycy, tzw. wole,
• wcześniej leczyły się z powodu zaburzeń czynności tarczycy,
• pochodzą z rodzin o obciążonym wywiadzie (choroby tarczycy występują w rodzinie),
• pochodzą z rodzin, u których stwierdza się choroby autoimmunologiczne,
• chorują na choroby autoimmunologiczne,
• były diagnozowane z powodu niepłodności,
• wcześniej przebyły poród przedwczesny lub poronienie.

Jakie objawy może dawać niedoczynność tarczycy u kobiet w czasie ciąży?

Poziom hormonów tarczycy powinno się badać jeszcze przed planowaną ciążą, ponieważ niedoczynność tarczycy może być jedną z przyczyn niepłodności wśród kobiet. Kobieta z rozpoznaną niedoczynnością tarczycy może leczyć się endokrynologicznie i przygotowywać się do zajścia w ciążę, odpowiednio zwiększając dawki leku.
Od tego, w jakim tygodniu ciąży została rozpoznana choroba i kiedy zostało wdrożone leczenie, zależy ryzyko rozwoju powikłań. W czasie ciąży przebieg niedoczynności tarczycy może być nietypowy i trudny do zdiagnozowania. U części kobiet ciężarnych niedoczynność gruczołu tarczowego przebiega bezobjawowo albo objawy są nieznaczne. Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości z powodu niedoczynności tarczycy w ciąży należą: nadmierny do wieku ciąży przyrost masy ciała, uczucie zimna, suchość skóry, zaparcia, senność i uczucie osłabienia. Niektóre z objawów choroby w czasie ciąży są trudne do interpretacji, np. wzrost masy ciała czy uczucie zmęczenia. Inne objawy niedoczynności tarczycy, to: zaburzenia pamięci, chrypka, zażółcenie powłok ciała, nadmierne rogowacenie naskórka, obrzęki twarzy i dłoni, łamliwość paznokci, zwolniona czynność serca, osłabienie mięśni, skurcze łydek, anemia. W przypadku rozpoznania niedoczynności tarczycy konieczne jest leczenie u lekarza endokrynologa.

Jaki wpływ na dziecko może mieć  niedoczynność tarczycy u kobiety w czasie ciąży?

Niedoczynność tarczycy w czasie ciąży zwiększa ryzyko poronienia, odklejenia się łożyska, niedokrwistości, nadciśnienia ciążowego i krwawienia poporodowego. Dla rozwoju płodu najbardziej niebezpieczna jest niedoczynność tarczycy matki występująca w pierwszych dwunastu tygodniach ciąży. W tym czasie bowiem tarczyca płodu nie produkuje jeszcze własnych hormonów, dlatego potrzebuje ich od matki. 
Obecność hormonów tarczycy jest niezbędna w pierwszym trymestrze ciąży, ponieważ w tym okresie dochodzi do kształtowania się ważnych dla życia płodu narządów m. in. ośrodkowego układu nerwowego. Nawet subkliniczna postać niedoczynności tarczycy wiąże się ze zwiększoną częstością powikłań u ciężarnych, np. prowadzi do wzrostu ryzyka poronienia. Nieleczona lub nieprawidłowo leczona niedoczynność tarczycy w ciąży grozi ze strony płodu i noworodka następującymi powikłaniami: niską masą urodzeniową, zaburzeniami oddechowymi, zwiększonym ryzykiem obumarcia płodu lub zgonu noworodka. Ponadto, u dzieci matek z niedoczynnością tarczycy w ciąży często stwierdza się zaburzenia neuropsychologiczne, obniżenie ilorazu inteligencji i trudności z nauką.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży?

Podstawowym badaniem w diagnostyce czynności tarczycy jest badanie stężenia TSH. Przed zajściem w ciążę oznaczenie stężenia TSH uzupełnia się o badanie wolnych hormonów tarczycy. W czasie ciąży na wynik stężenia TSH może wpływać wiele czynników, dlatego ocena czynności tarczycy jest utrudniona. U kobiety ciężarnej z podejrzeniem niedoczynności tarczycy wskazane jest więc oznaczanie wolnych hormonów gruczołu tarczowego z odniesieniem wyników do norm obowiązujących dla danego trymestru ciąży. Jeśli niedoczynność tarczycy w ciąży została rozpoznana, należy wykonać badanie przeciwciał przeciwtarczycowych.
Kobieta z rozpoznaną niedoczynnością tarczycy, planująca ciążę, powinna zgłosić się do lekarza endokrynologa. Leczenie zaburzenia tarczycy sprowadza się do podawania odpowiednich dawek leku. Niewielki nadmiar lewotyroksyny w pierwszych miesiącach ciąży nie ma tak istotnego znaczenia dla płodu, jak jej niedobór. Jeśli niedoczynność tarczycy została zdiagnozowana przed ciążą, lekarz wdraża leczenie, stopniowo zwiększając dawkę leku. Gdy niedoczynność tarczycy jest rozpoznana dopiero w czasie ciąży, dąży się do jak najszybszego wyrównania niedoczynności, podając od razu docelową dawkę leku. 

Gdzie się udać do lekarza endokrynologa?

Najlepsza Poradnia Endokrynologii Ogólnej i Onkologicznej mieści się w Onkolmed Lecznica Onkologiczna na Ursynowie w Warszawie. Konsultuje  w niej bardzo dobra lekarz endokrynolog  z dużym doświadczeniem dr n. med. Małgorzata Czetwertyńska, która leczy również pacjentki w ciąży.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
parenting.pl/niedoczynnosc-tarczycy-a-ciaza