Rak śledziony – przyczyny powstawania

Co może prowadzić do rozwoju nowotworu śledziony?

Śledziona to niezwykle ważny narząd układu limfatycznego, który pełni kluczową rolę w filtrowaniu krwi, zwalczaniu infekcji oraz niszczeniu starych i uszkodzonych krwinek czerwonych. Rak śledziony jest rzadkim, ale poważnym schorzeniem, którego przyczyny do dziś nie są całkowicie poznane. Jednak dzięki współczesnej medycynie wiemy już, jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko jego powstania.

W tym artykule omówimy najważniejsze przyczyny powstawania raka śledziony, zarówno pierwotnego (czyli wywodzącego się bezpośrednio z komórek śledziony), jak i wtórnego (czyli będącego przerzutem nowotworu z innego narządu). Dowiesz się także, kiedy warto zgłosić się na konsultację onkologiczną i jakie metody diagnostyczne oferuje Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie.

1. Nowotwory układu chłonnego jako główna przyczyna raka śledziony

Jedną z najczęstszych przyczyn pierwotnego raka śledziony są nowotwory złośliwe wywodzące się z układu chłonnego – szczególnie chłoniaki.

Chłoniaki – jak atakują śledzionę?

• Chłoniak nieziarniczy (NHL) i chłoniak Hodgkina często rozwijają się w węzłach chłonnych, ale mogą także zajmować śledzionę. Zmiany w jej obrębie mogą być pierwszym objawem choroby lub pojawić się w jej dalszym przebiegu.

• Komórki nowotworowe namnażają się w śledzionie, prowadząc do jej powiększenia i zaburzenia funkcji filtrowania krwi.

• U niektórych pacjentów chłoniak rozwija się głównie w śledzionie – mówimy wtedy o chłoniaku śledzionowym.

Diagnostyka i leczenie chłoniaków śledziony prowadzone są przez hematologa-onkologa, a w Onkolmed Lecznica Onkologiczna tacy specjaliści są dostępni dla pacjentów.

2. Przerzuty nowotworów z innych narządów

Śledziona rzadko jest miejscem, gdzie zaczyna się nowotwór – ale często staje się celem dla przerzutów z innych organów.

Skąd mogą pochodzić przerzuty?

Najczęściej śledziona jest zajmowana wtórnie przez komórki nowotworowe pochodzące z:

• Raka płuc

• Raka piersi

• Raka żołądka i trzustki

• Czerniaka

• Nowotworów układu moczowo-płciowego (rak nerki, jajnika)

Mechanizm przerzutu polega na tym, że komórki nowotworowe przedostają się do krwiobiegu i osadzają w śledzionie, gdzie tworzą wtórne ognisko nowotworowe.

W Onkolmed konsultacje z zakresu onkologii klinicznej, chemioterapii i chirurgii onkologicznej prowadzą specjaliści, którzy na co dzień pracują w renomowanych szpitalach klinicznych.

3. Nowotwory naczyń krwionośnych śledziony – rzadkie, ale agresywne

Do wyjątkowo rzadkich, ale bardzo złośliwych postaci pierwotnego raka śledziony należy:

Angiosarcoma – nowotwór złośliwy naczyń krwionośnych

• Rozwija się z komórek wyściełających naczynia krwionośne w śledzionie.

• Najczęściej dotyczy osób w wieku 50–70 lat.

• Ma bardzo szybki przebieg i daje liczne przerzuty.

Przyczyny powstawania angiosarcoma nie są do końca poznane, ale podejrzewa się wpływ czynników takich jak:

• Narażenie na substancje chemiczne (arsen, tlenek etylenu, chlorek winylu)

• Przewlekłe choroby wątroby

• Promieniowanie jonizujące

4. Czynniki genetyczne i mutacje komórkowe

Coraz więcej badań potwierdza, że nowotwory – również te zlokalizowane w śledzionie – mogą mieć podłoże genetyczne.

Dziedziczne predyspozycje

• W niektórych rodzinach występuje większe ryzyko zachorowania na nowotwory układu chłonnego.

• Mutacje w genach takich jak BRCA1, BRCA2, TP53 czy ATM mogą zwiększać podatność na różne nowotwory, także te dotykające śledziony.

W Onkolmed możliwa jest kwalifikacja do konsultacji genetycznych oraz skierowanie na testy genetyczne w kierunku predyspozycji do nowotworów.

5. Przewlekłe choroby zakaźne i stany zapalne

Śledziona jest narządem immunologicznym, dlatego przewlekłe choroby zapalne i infekcje mogą wpływać na jej funkcjonowanie i – w dłuższej perspektywie – sprzyjać zmianom nowotworowym.

Najważniejsze infekcje związane z ryzykiem raka śledziony:

• Wirus Epsteina-Barr (EBV) – związany z ryzykiem chłoniaka Burkitta

• Wirus HIV – zwiększa ryzyko chłoniaków złośliwych

• HBV i HCV (wirusowe zapalenie wątroby) – nie tylko wpływają na wątrobę, ale także zwiększają ryzyko chłoniaków

Dodatkowo przewlekłe stany zapalne, np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych, mogą powodować patologiczne zmiany w obrębie układu limfatycznego.

6. Ekspozycja na czynniki środowiskowe i toksyny

Czynniki środowiskowe mogą odgrywać dużą rolę w rozwoju raka śledziony – szczególnie przy długotrwałym narażeniu.

Czynniki ryzyka środowiskowego:

• Pestycydy i herbicydy

• Rozpuszczalniki przemysłowe

• Promieniowanie jonizujące (np. zawodowe narażenie)

• Długotrwałe stosowanie leków immunosupresyjnych (np. po przeszczepach)

Te czynniki mogą prowadzić do mutacji w komórkach śledziony i sprzyjać ich transformacji nowotworowej.

Diagnostyka w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

W Onkolmed w Warszawie oferujemy kompleksową diagnostykę nowotworów śledziony:

• USG jamy brzusznej – jako badanie wstępne
• Tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI) – do oceny zmian w śledzionie i okolicznych narządach (wykonywana w ośrodku referencyjnym)
• Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) lub gruboigłowa – do potwierdzenia diagnozy histopatologicznej
• Badania laboratoryjne – w tym markery nowotworowe, morfologia, LDH
• Konsultacje specjalistyczne – onkologiczne, hematologiczne, chirurgiczne, genetyczne

Kiedy zgłosić się na konsultację?

Niepokojące objawy, które mogą sugerować zmiany nowotworowe w śledzionie:

• Powiększenie śledziony (uczucie pełności po lewej stronie brzucha)

• Niewyjaśniona gorączka i utrata masy ciała

• Bóle brzucha po lewej stronie

• Zmęczenie, anemia, nocne poty

• Nieprawidłowe wyniki morfologii (np. małopłytkowość)

Jeśli obserwujesz u siebie takie objawy – nie zwlekaj! Zapraszamy na konsultację onkologiczną do Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie. Nasi specjaliści z doświadczeniem szpitalnym pomogą ustalić przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednią diagnostykę.

Podsumowanie – główne przyczyny raka śledziony

Źródła naukowe:

1. National Cancer Institute – https://www.cancer.gov

2. American Society of Hematology (ASH) – Clinical practice guidelines

3. World Health Organization (WHO), Classification of Tumours – Tumours of the Spleen

4. L. Venkataraman et al., Primary splenic angiosarcoma – a rare diagnosis, Int J Surg Case Rep. 2021

5. R. Dalia et al., Splenic marginal zone lymphoma: updates in epidemiology, diagnosis and treatment, Best Pract Res Clin Haematol. 2017

6. Polish Journal of Pathology – Nowotwory śledziony: obraz histopatologiczny i diagnostyka różnicowa