Porażenie splotu ramiennego, rodzaje, objawy, leczenie

Przy porodzie często dochodzi do różnych urazów. Jednym z takich urazów okołoporodowych jest  uszkodzenia splotu ramiennego, które prowadzi do niedowładu ręki. W zależności od skali uszkodzenia leczenie jest różne. W jednych przypadkach wystarczy rechabilitacja w innych trzeba operować.

Jakie są przyczyny uszkodzenia splotu ramiennego u dziecka?

Splot ramienny to grupa włókien nerwowych, które biegną od kręgosłupa, wzdłuż szyi,  do ramion. Uszkodzenie splotu ramiennego może nastąpić u noworodka na dowolnej wysokości. Od miejsca uszkodzenia oraz sposobu w jaki do niego doszło zależy stopień ciężkości objawów. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia splotu u noworodków jest nadmierne rozciągnięcie tego obszaru i przyłożenie do niego zbyt dużej siły podczas porodu. W większości przypadków jest to związane z trudnym porodem, podczas którego konieczne było zastosowanie wspomagania w postaci kleszczy (poród kleszczowy) lub próżnociągu. Inne przyczyny to:

• położenie miednicowe płodu,
• duży rozmiar i waga noworodka (makrosomia),
• zaklinowanie barku płodu w miednicy (dystocja barkowa),
• cukrzyca ciążowa,
• niedorozwój mięśni szyi,
• otyłość matki.

Nawet jeśli poród nie jest wspomagany mogą wystąpić uszkodzenia splotu ramiennego jeśli lekarz wywrze zbyt duży nacisk na dziecko podczas porodu klasycznego. Przykładowo, może wystąpić dystocja barkowa, czyli sytuacja kiedy główka dziecka wyszła już na zewnątrz ale jego bark jest wciąż zaklinowany w miednicy matki. W celu zakończenia porodu zanim nastąpi uduszenie noworodka lub inne niebezpieczne powikłanie, lekarz może próbować pociągnąć ramię dziecka z nadmierną siłą. Może to doprowadzić do rozciągnięcia, naderwania lub zerwania włókien nerwowych splotu ramiennego.
W niektórych przypadkach uszkodzenie splotu może być spowodowane skurczami porodowymi matki. Jeśli poród się przedłuża i dziecko utknie w kanale rodnym, skurcze matki mogą nadwyrężyć barki noworodka, głowę lub górną część ramion. Prowadzić to może do siniaków, naderwań i w rzadkich przypadkach do złamań.

Jakie są rodzaje uszkodzenia splotu ramiennego u dziecka?

U noworodków mogą się pojawić  uszkodzenia splotu ramiennego i w większości przypadków są związane z samym porodem. Wyróżnia się cztery rodzaje  uszkodzeń splotu ramiennego. Są to:

• niedowład Erba (porażenie Duchenne’a-Erba),
• niedowład Klumpkego,
• całkowite porażenie splotu barkowego,
• nerwiak.

Niedowład Erba (porażenie Duchenne’a-Erba)

W okresie okołoporodowym najczęściej stwierdza się porażenie typu Duchenne’a-Erba. Jest ono następstwem uszkodzenia rdzeniowych korzeni szyjnych C5 i C6 podczas przedłużającego się porodu (drogami natury) dużego płodu. Przyczyną porażenia może być też zastosowanie pomocy ręcznej lub kleszczy. Skutkiem uszkodzenia górnych korzeni rdzeniowych jest niedowład lub porażenie, a następnie zanik mięśni kończyny górnej (dwugłowego, naramiennego, ramienno-promieniowego, mięśnia nadgrzebieniowego i mięśni przedramienia). W przypadku uszkodzenia korzeni C4 występuje także porażenie nerwu przeponowego. 

Niedowład Klumpkego

Porażenie splotu barkowego typu Klumpke (dolne) jest wynikiem uszkodzenia szyjnych korzeni rdzeniowych C7 i C8 oraz pierwszego korzenia piersiowego (Th1). Uszkodzenie dotyczy mięśni ręki, palców oraz przedramienia. Zachowane są ruchy ramienia. Palce ręki układają się jak ręka położnika, kciuk jest ustawiony w przywiedzeniu. Osłabiony lub nieobecny jest odruch z mięśnia trójgłowego. Stwierdza się również zaburzenia czucia powierzchniowego w obrębie dłoni i przedramienia, jednak trudno to ocenić w okresie noworodkowo-niemowlęcym. Gdy uszkodzony jest ośrodek rdzeniowo-rzęskowy, obserwuje się również objawy zespołu Hornera.

Całkowite porażenie splotu barkowego

Całkowite porażenie splotu barkowego następuje w wyniku uszkodzenia korzeni C5-C8, czasem Th1. Jest to najcięższe i drugie co do częstości uszkodzenie splotu barkowego. Obustronne uszkodzenie splotów barkowych, zwykle w następstwie porodu pośladkowego, zdarza się nawet w 23% przypadków porodów pośladkowych.

Nerwiak

Nerwiak występuje kiedy tkanka bliznowata rośnie wokoło miejsca uszkodzenia, powodując nadmierny nacisk na uszkodzony nerw. Zaburza to przewodnictwo nerwowe i sygnały nie docierają do mięśni. Nerwiak może samoistnie ustąpić jeśli jest niewielkich rozmiarów. Jeśli jest zbyt duży, konieczna może być operacja w celu jego usunięcia. 

Jakie są objawy porażenia splotu ramiennego u dziecka?

Po uszkodzeniu splotu ramiennego dochodzi do zaburzeń ruchowych, czuciowych i wegetatywnych.
Objawy ruchowe – brak własnych ruchów ramienia, przedramienia lub palców. Brak właściwego spoczynkowego napięcia mięśniowego (tonusu). Jeśli niedowład obejmuje mięśnie ramienia, to nie obserwuje się odruchu Moro po stronie uszkodzenia. Kończyna układa się w charakterystyczny sposób w zależności od uszkodzenia.
Objawy czuciowe – brak reakcji na badanie odruchów ścięgnistych oraz brak reakcji czuciowych na drażnienie skóry.
Odruchy ścięgniste – inaczej odruchy własne mięśni, wywoływane są przez rozciąganie mięśni. Impuls z rozciąganego mięśnia powinien się przemieszczać od mięśnia do struktur rdzenia kręgowego drogą nerwu czuciowego. Jeśli nerw w tym wypadku jest przerwany, informacja o rozciągnięciu nie dociera do rdzenia i nie wraca drogą włókien ruchowych do właściwych obszarów odpowiedzi ruchowej.
Objawy wegetatywne – włókna wegetatywne przewodzą badźce do skóry, naczyń krwionośnych i limfatycznych, gruczołów potowych i meszków włosowych. Odpowiedzialne są za ciepłotę kończyny, zaczerwienienie lub zasinienie skóry oraz potliwość danego obszaru. Mają wpływ na utrzymywanie się obrzęku tkanek oraz mogą wywoływać „gęsią skórkę”. Regulacja tych procesów w niedokładniej kończynie jest upośledzona.

Jak przebiega leczenie porażenia splotu barkowego u dziecka?

Leczenie początkowo polega na postępowaniu, które ma zapobiegać unieruchomieniu stawu barkowego:

• właściwe ułożenie,
• ewentualna szyna odwodząca,
• bierne ćwiczenia odwodzenia.

w okresie późniejszym przeprowadza się czynne ćwiczenia ruchowe. Wczesne leczenie chirurgiczne (zszycie nerwu) należy rozważyć w ostrych uszkodzeniach górnej części splotu. Leczenie chirurgiczne stosuje się także coraz częściej w razie braku poprawy lub przy podejrzeniu wyrwania korzenia, wykonując autoprzeszczepy w przypadku całkowitego odnerwieni mięśni, po upływie 12 – 18 miesięcy nie należy już oczekiwać poprawy.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
otwarteramiona.pl/strefa-wiedzy/schorzenia-urazy/uszkodzenie-splotu-ramiennego/
ciazaiporod.com/artykuly/urazy-okoloporodowe/porazenie-splotu-ramiennego/?gclid=CjwKCAjwq_D7BRADEiwAVMDdHjt9XAa4LlVscPWjNehgGkTjZFvzV4ZTxIbNTKauULpaFYoTrcHmHBoCgEIQAvD_BwE
rehabilitacjadzieci.info/okoloporodowe-uszkodzenie-splotu-barkowego/
rozmowy.polki.pl/zdrowie,uszkodzenie-splotu-barkowego,1065529,1,wypowiedzi.html