Rak piersi - diagnostyka przedoperacyjna i kwalifikacja do operacji

Co to jest rak piersi?

Rak piersi jest to nowotwór złośliwy powstający z komórek gruczołu piersiowego, który rozwija się miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych (np. płuc, wątroby, kości i mózgu). Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań z powodu nowotworów złośliwych u kobiet i około 14% zgonów z tego powodu. Szacuje się, że rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu. Jest to najczęstszy nowotwór złośliwy wśród mieszkanek krajów wysoko cywilizowanych, takich jak USA, Kanada, Australia czy kraje Europy Zachodniej. Najmniej zachorowań na raka piersi notuje się w południowej Azji i Afryce. Rak piersi, który należy do najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet, u mężczyzn występuje rzadko.

Wielodyscyplinarne leczenie raka piersi. Podstawy organizacyjne centrów diagnostyki i leczenia raka piersi

Zmniejszenie rozległości radykalnych operacji z poprawą przeżycia chorych leczonych na raka piersi z 45–50% pod koniec XIX wieku do 80–90% obecnie, wynika z wczesnej diagnostyki, poznania biologii tego nowotworu oraz kompleksowości i wielodyscyplinarnemu podejściu do terapii. Obecnie pacjentką chorą na raka piersi zajmuje się zespół specjalistów: chirurg onkolog (posiadający umiejętność rekonstrukcji piersi), radiolog, patolog, biolog molekularny, onkolog kliniczny, radioterapeuta, specjalista medycyny nuklearnej, specjalista rehabilitacji, genetyk kliniczny, psychoonkolog, psychiatra, specjalista medycyny paliatywnej, pielęgniarka wyznaczona do pracy w ramach centrum diagnostyki i leczenia raka piersi, pracownicy administracyjni, pracownik socjalny. Nadal najważniejszą funkcję w tym zespole pełni chirurg onkolog, który koordynuje diagnostykę i leczenie, ale także niejednokrotnie przez lata prowadzi obserwację po leczeniu.
W końcu XX wieku pojawiły się działania środowisk ekspertów na rzecz tworzenia specjalistycznych ośrodków sprawujących kompleksową i nowoczesną opiekę nad chorymi na nowotwory piersi od chwili przeprowadzenia badań przesiewowych, poprzez diagnostykę, leczenie, obserwację po leczeniu i opiekę paliatywną.
W działaniu centrów diagnostyki i leczenia raka piersi należy wyróżnić cztery etapy interwencji:

Diagnostyka:

• potwierdzenie lub wykluczenie nowotworu,
• określenie stopnia zaawansowania,
• określenie cech histopatologicznych.
• Ustalenie programu leczenia.
• Leczenie.
• Obserwacja po zakończeniu leczenia.

W warunkach polskich centra diagnostyki i leczenia raka piersi powinny korzystać z przywileju braku limitów ilościowych dotyczących świadczeń zdrowotnych. Natomiast działania centrów siagnostyki i leczenia raka piersi muszą być zgodne z regulacjami w zakresie:

• świadczeń zgodnie z kartą leczenia onkologicznego (Karta DiLO),
• list refundacyjnych i programów lekowych,
• sprawozdawczości rozliczeniowej z NFZ,
• list oczekujących.

Centra diagnostyki i leczenia raka piersi zobowiązane są do:

• poddania się ocenie w celu uzyskania statusu centrum diagnostyki i leczenia raka piersi (zgodnego z założeniami EUSOMA),
• stosowania się do wytycznych postępowania oraz uczestniczenia w ich okresowej weryfikacji,
• prowadzenia dokładnej rejestracji dokumentacji medycznej w celu monitorowania jakości,
• uczestniczenia w procesie oceny jakości medycznej i oceny satysfakcji pacjentów,
• poddawania się okresowemu audytowi.

W Polsce tworzenie sieci centrów diagnostyli i leczenia raka piersi powinno odbywać się w trzech etapach:

• I etap — powołanie pilotażowych centrów diagnostyki i leczenia raka piersi,
• II etap — ocena działalności pilotażowych centrów diagnostyki i leczenia raka piersi,
• III etap — powołanie pełnoprofilowych centrów diagnostyki i leczenia raka piersi.

Na każdym etapie powinny obowiązywać ścisłe kryteria oceny akredytacyjnej ośrodka (załącznik).
Akredytacja centrów diagnostyki i leczenia raka piersi powinna być wykonywana przez agendę Ministerstwa Zdrowia we współpracy z towarzystwami naukowymi i konsultantami krajowymi. Do czasu powstania takiego polskiego gremium, akredytację można uzyskać poprzez EUSOMA i SIS. Do rozważenia jest powołanie przez Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej Komisji ds. Zgodności Leczenia Raka Piersi z Procedurami zalecanymi przez Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej (tzw. mała akredytacja PTChO — „Certyfikat Zgodności z Procedurami PTChO”).

Wykrywanie, diagnostyka kliniczno-obrazowa w raku piersi

Wykrywanie
Skrining mammograficzny zgodnie z wytycznymi American Cancer Society. Preventive Services Task Force zalecany jest w populacji bezobjawowej.
W odróżnieniu od poprzednich rekomendacji, według American Cancer Society. zalecane jest obniżenie wieku populacji poddanej skriningowi (od 40. roku życia), a w grupie w wieku 40–50 lat zmiana interwału badań (co 12 miesięcy).
Skrining genetyczny nie ma uzasadnienia w populacji kobiet o przeciętnym ryzyku zachorowania, według ACS zalecany jest w populacjach o znacznie zwiększonym ryzyku (np. populacja aszkenazyjska). 
Skrining z zastosowaniem mammografii metodą rezonansu magnetycznego (rezonans magnetyczny piersi) nie ma uzasadnienia w populacji o przeciętnym ryzyku zachorowania, zalecany w grupie z potwierdzoną mutacją BRCA1/2.

Diagnostyka
W stadiach przedklinicznych, wykrytych w programie skriningu mammograficznego, diagnostyka

• koordynowana przez radiodiagnostów,
• prowadzona jest w ośrodkach pogłębionej diagnostyki.

W stadiach przedklinicznych i klinicznych wykrytych poza programem skriningu mammograficznego diagnostyka przeprowadzana jest w ośrodkach onkologicznych.

Diagnostyka wstępna
Badanie kliniczne obejmuje: wywiad, ocenę ogólnego stanu zdrowia, stanu menopauzalnego i ewentualnie badań biochemicznych krwi. Ocena guza pierwotnego obejmuje: badanie kliniczne, mammografię (preferowana cyfrowa) uzupełnioną o badanie USG, w szczególnych przypadkach rezonans magnetyczny piersi.

Diagnostyka szczegółowa
Po ukończeniu badań obrazowych następuje decyzja o sposobie i kolejności weryfikacji zobrazowanych zmian w piersiach.
Pobranie materiału tkankowego (biopsja gruboigłowa i jej odmiany) ze zmiany pierwotnej i ewentualnych zmian satelitarnych — konieczne jest przy planowaniu leczenia oszczędzającego raka piersi.
Ocena regionalnych węzłów chłonnych obejmuje: badanie kliniczne, USG i ewentualnie biopsję (biopsję cienkoigłową lub biopsję gruboigłową z założeniem znacznika, jeśli planowana jest neoadiuwantowa chemioterapia z następową procedurą biopsji węzła wartowniczego).
Po potwierdzeniu rozpoznania nowotworu piersi zaleca się korelację kliniczno-patologiczno-mammograficzną w celu podjęcia decyzji o optymalnym postępowaniu miejscowo-regionalnym.
danie kliniczne i badania konieczne do zabiegu chirurgicznego.
We wczesnych stadiach (I–IIA) nie jest zalecane wykonywanie badań w celu poszukiwania przerzutów odległych (tzw. „badań rozsiewowych”), chyba że objawy kliniczne wskazują na możliwość występowania takich zmian.
W stadium IIB i IIIA do rozważenia jest wykonanie „badań rozsiewowych”, zwłaszcza jeśli planowane jest leczenie neoadiuwantowe.
W stadium IIIB zalecane jest wykonanie „badań rozsiewowych”. Po zakończeniu procesu diagnostycznego, podjęcie wspólnie z chorą decyzji o konsultacji psychoonkologicznej i konsultacji w celu ochrony płodności.
Po zakończeniu procesu diagnostycznego do decyzji konsultacja genetyczna w zależności od wieku pacjentki i jej historii rodzinnej.

Diagnostyka patomorfologiczna

Właściwa histopatologiczna diagnostyka przedoperacyjna

• biopsja gruboigłowa ogniska pierwotnego w piersi oraz cytologiczna,
• regionalnych węzłów chłonnych, jest podstawą podejmowania decyzji do tyczącej rozpoczęcia leczenia chorych na raka piersi. Natomiast odpowiednia diagnostyka pooperacyjna pozwala wybrać optymalny sposób postępowania adiuwantowego.

Standardy badania w inwazyjnym oraz przedinwazyjnym raku piersi zostały opracowane przez Polskie Towarzystwo Patologów 

Gdzie udać się w Warszawie na konsultację po rozpoznanie i leczenie raka piersi?
Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie jest przychodnią gdzie działa Poradnia Nowotworów Piersi. Lekarze w niej zatrudnieni są to bardzo dobrzy specjaliści leczący nowotwory piersi.

W celu umówienia się na konsultację u onkologa, chirurga, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
journals.viamedica.pl/onkologia_w_praktyce_klin_edu/article/download/55181/41533
onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet/