Na czym polega operacyjne leczenie raka odbytu?

Wycięcie odbytu to najczęściej stosowana metoda leczenia raka odbytu, która czasem bywa łączona z chemioterapią i radioterapią, w ramach leczenia skojarzonego. Rak odbytu jest najczęściej występującym rodzajem nowotworów jelita grubego (ok. 50%), rozwijającym się częściej u mężczyzn niż u kobiet. Powstaje najczęściej na podłożu zmian polipowatych, przewlekłych stanów zapalnych i czynników genetycznych. Rozwojowi raka odbytu sprzyjają także czynniki środowiskowe, takie jak: niewłaściwa dieta, nieodpowiedni styl życia, palenie papierosów.

Jakie są najczęstsze operacje usunięcia odbytu?

Radykalną, ale i najskuteczniejszą, metodą leczenia nowotworu końcowego odcinka jelita grubego jest wycięcie odbytu. Podczas operacji usuwa się nie tylko zmieniony nowotworowo fragment, ale i przylegające do niego okolice, szczególnie tkanką okołoodbytniczą zawierającą węzły chłonne i nacieki nowotworowe. Do najczęściej wykonywanych zabieg usunięcia odbytu należą:

• amputacja brzuszno-kroczowa sposobem Miles'a - polega ona na wycięciu całej odbytnicy wraz ze zwieraczami odbytu. Najczęściej wykonuje się ją od guzów znajdujących się w dolnym odcinku odbytnicy,
• resekcja przednia odbytnicy sposobem Dixona - wykonuje się ją najczęściej w przypadku guza znajdującego się w górnej i środkowej części odbytnicy. Za pomocą brzusznego wycięcia odbytnicy może być leczone aż 85% przypadków nowotworów odbytu,.

Czasem, aby zaoszczędzić zwieracze, stosuje się napromieniowanie przedoperacyjne. Wykorzystanie radioterapii pomaga także zmniejszyć masę guza i ograniczyć występowanie wznowień raka odbytnicy.

Jak przebiega amputacja brzuszno – kroczowa odbytnicy (APR)?

Zabieg ten wymaga resekcji większej części odbytnicy od strony otwartej jamy brzusznej i usunięcia odbytu wraz z kanałem odbytu od strony krocza. W przypadku APR konieczne jest wykonanie stałej stomii (sztucznego odbytu). Operacja jest wykonywana w sytuacji, gdy guz jest położony bardzo nisko w odbytnicy i nie ma możliwości zachowania zwieraczy odbytu.
Klasyczny sposób wykonywania APR wiązał się z gorszymi wynikami w stosunku do niskiej przedniej resekcji odbytnicy. Wiąże się to z trudnością usunięcia dystalnej części odbytnicy od strony krocza. Warstwa mezorektum (tłuszcz okołoodbytniczy) jest bardzo cienka w końcowym odcinku odbytnicy i usumięcie tej części jelita wraz z całym mezorektum jest bardzo trudne i zwiększa częstość perforacji odbytnicy lub dodatniego marginesu radialnego (CRM). W związku z tym coraz częściej APR wykonywana jest dwuetapowo. Po wypreparowaniu esicy i brzusznej części odbytnicy oraz po wytworzeniu stomii zamykana jest rana brzuszna, a chory jest obracany do pozycji „na brzuchu”. Pozycja ta umożliwia dokładniejsze wypreparowanie dolnej części odbytnicy oraz kanału odbytu i usunięcie całego mezorektum. Ten rodzaj resekcji nazywa się techniką „cylindryczną”.

Jak przebiega resekcja przednia odbytnicy (AR)?

Zabieg jest wykonywany u chorych, u których istnieje możliwość zachowania zwieraczy odbytu i ciągłości jelita grubego. Jest to wykonalne, gdy istnieje możliwość zachowania przynajmniej 1 cm dolnego odcinka odbytnicy powyżej kanału odbytu wolnego od nowotworu. Zabieg ten nie wymaga wykonania stałej stomii.
Operacja jest w całości wykonywana od strony brzucha. Po usunięciu odcinka odbytnicy zawierającego guz następuje zespolenie jelita, najczęściej za pomocą szwu mechanicznego (staplera). Odbytnica powinna być resekowana wraz z całością otaczającego ją tłuszczu (tzw. resekcja mezorektalna). Usunięty odcinek odbytnicy powinien zawierać guz oraz margines jelita wolnego od nowotworu: proksymalny > 5 cm; dystalny > 1.5 cm. Wadą bardzo niskich resekcji przednich jest występujący u wielu chorych niekorzystny efekt czynnościowy (tzw. zespół resekcji przedniej), który obejmuje nietrzymanie stolca i gazów, częste oddawanie stolca, naglące parcia i nieodróżnianie potrzeby oddania gazów od potrzeby oddania stolca. Wykonanie w trakcie resekcji przedniej zbiornika jelitowego w kształcie litery J zmniejsza nasilenie tego zespołu. Rozejście się zespolenia jest najgroźniejszym powikłaniem resekcji przedniej. Wyłonienie profilaktycznej stomii zmniejsza ryzyko groźnych dla życia konsekwencji tego powikłania.
Operacja Hartmanna jest odmianą resekcji przedniej i polega na wykonywaniu stomii zamiast połączenia jelitowego. Pozostawia się zwieracze z zamkniętym kikutem odbytnicy. Zabieg ten wykonuje się u chorych z dużym ryzykiem powikłań (np. operacja w trybie nagłym).

W celu umówienia się na konsultację w Poradni Nowotworów Układu Pokarmowego skontaktuj się zplacówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337